రెడీమేడ్ పరిష్కారాలు లేవు!

కవికి కవే దిక్కు. ఈ సూనృతం కవులకు తెలుసు. అంటే, వచనరచనలు మాత్రమే ఎంత గొప్పవి రాసినవారైనా కవిత్వం దగ్గరికొచ్చేసరికి అంత గొప్ప రత్నపరీక్షకులు కాలేరు. ఇది నా స్వానుభవం నాకు నేర్పిన పాఠం. ఈ విషయం ఎందుకిక్కడ ప్రత్యేకంగా ఉటంకిస్తున్నానంటే, విమర్శకులు, పండితులు, పేరున్న రచయితలూ అంతా మంచి కవిత్వాన్ని మెచ్చుకున్నా, ప్రతి కవితనూ సరిగా బేరీజు వెయ్యగలరని నేను అనుకోను. కవికి సాటి కవే దిక్కు. సాటి కవి చెప్పిన అభిప్రాయమే కవికి శిరోధార్యం. సాటి కవి మెచ్చుకోలే యోగ్యతాపత్రం.

ఎన్నెన్నోసార్లు నాకు గొప్ప రచయితలవల్ల ఆశాభంగం ఎదురయ్యింది. నేను నగ్నముని దిగంబరయుగపు కవితలు చదివి కన్నీళ్ళు పెట్టుకున్న విషయం చెబితే, “అదంతా బూతు” అని కొట్టిపారేసేవారు నాకు తెలుసు. నేను Ted Hughes ని ఇష్టంగా చదివిన రోజుల్లో, చాలామటుకు నీరస కవిత్వమే రాసిన W.H. Auden ని మన వారు తెగ పొగిడేవారు. కె.శివారెడ్డిని అనుకరిస్తూ రాసిన లెక్కలేనంతమంది కవుల కవిత్వం ఎలా నిలదొక్కుకుందో నాకు ఆశ్చర్యం కలిగించే విషయం.

నా తరంలో అద్భుతమయిన కవిత్వం రాసిన ఒకరిద్దరి పేర్లు నేను ప్రస్తావించినప్పుడు మన పండితుల నుంచి నాకు ఎదురయిందల్లా ఆశాభంగమే. అదే ప్రస్తావన ఇంకో కవితో చేసినప్పుడు ఆ కవి ప్రతిస్పందన మాత్రం నాకు కవిత్వం మీద మమకారం పెరిగేలా చేసింది, నాపై నాకున్న నమ్మకాన్ని దృఢపరిచింది. ఆధునిక వచనపద్యాల్లో లయ ఉండదని శ్రీశ్రీయుగపు ఒక మహారచయిత వాపోయాడు. మొత్తానికి ఎంత గొప్ప రచయితలైనా కవిత్వానికొచ్చేసరికి నా దృష్టిలో నవ్వులపాలైపోయారు. రా.వి.శాస్త్రి మాత్రం కవిత్వం జోలికి రాకుండా, తనకు కవిత్వం అట్టే నప్పదని తన గౌరవాన్ని నిలబెట్టుకున్నారు. ఆధునిక కవితలో లయ శబ్దాన్ని అంటిపెట్టుకొని గేయల్లో మాదిరి ఉండదు, మనసులో ఏదో భావలయను కలిగిస్తుంది. ఈ అభిరుచి లోపించిన వ్యక్తికి ఎన్ని చెప్పీ, ఎన్ని కవితలు చదివించీ ప్రయోజనంలేదు. అంతా బూడిదలో పన్నీరు. దీనికి మినహాయింపులు లేవా అంటే ఉన్నాయి. ఒకటో రెండో! వారూ తమలోని చదువరులను జాగ్రత్తగా బతికించుకున్నారు కనుక కవిత్వాన్ని బేరీజు వేయగలిగే శక్తియుక్తులను కోల్పోలేదు.

ఇలాటి అనుభవాలు దశాబ్దాలుగా ఎదురయిన నాకు కవికి కవే దిక్కు అని తేలిపోవడంలో ఆశ్చర్యం లేదు. నా మటుకు నేను నా సాటి కవి అభిప్రాయానికిచ్చే విలువ వేరే వ్యక్తి ఎంత గొప్ప రచయితయినా తనకు ఇవ్వను.

ఈ పరంపరలోని పూర్వపు భాగాల్లో చాలా విషయాలు లేవనెత్తాను. కొంతమంది పండితులు నన్ను వాటికి పరిష్కారమార్గమేమిటి అని అడిగారు. నా దగ్గర అన్ని సమస్యలకూ రెడీమేడ్ పరిష్కారాలు లేవు. ప్రతిభావంతులైన యువకవులూ కవయిత్రులూ కవిత్వానికే ముందు పెద్దపీట వేయాలని సందేశమిస్తాను. తమ తమ రచనల్లో ఇటీవల పెచ్చురిల్లుతున్న స్పెల్లింగ్ తప్పులూ వ్యాకరణ దోషాలూ లేకుండా చూసుకోమని మనవి చేస్తాను. లబ్ధప్రతిష్ఠులయినా సరే, నిజాయితీ లేని కవితను రాస్తే నిర్మొహమాటంగా అది కవిత కాదనీ ఏతత్సారాన్ని వ్యాసంలోనో ఇంకో వచనప్రక్రియలోనో చెప్పడం వీలౌతుందని తెలియజేయమంటాను. ఇక ఛందోకవిత్వాన్నీ ప్రధానస్రవంతి వచనకవితనూ ఒకే వేదికమీదకు తేవడం కష్టసాధ్యమని నాకూ తెలుసు. నలుగురు పెద్దలు కల్పించుకొని ప్రయోగాలు చేస్తేతప్ప మనకు పరిష్కారం గ్రాహ్యం కాదు. ప్రస్తుతానికి ఛందోకవిత్వాన్ని తక్కువ చేస్తూ (దాని తరం ముగిసిందనో అందులో ఆధునిక కంటెంట్ ఇమడదు అనో) మాట్లాడడం అసమంజసమనే నేను భావిస్తాను. మీకు ఎదురయే కవి రచనలకు మీరు ఏదో విధంగా స్పందిస్తేనే మీ బాధ్యత నెరవేర్చినవారౌతారని అంటాను.

మళ్ళీ కలుద్దాం.

*