దేశాన్ని పీడిస్తున్న ‘ఆకలి రోగం’

 “గోవధ జేయ్యద్దంటోడు గోవునేం బాగుజేత్తాండు? మన్సులనేం బాగుజేత్తంతాండు? కరువొచ్చి ఆకలి సావులు జత్తానపుడు ఇంత కలో గంజో పోసి… గడ్డో గరుకో ఏసి  బతికియాలె గని… కొట్టంల పసురం కొట్టంల్నే… గుడిసెల మనిషి గుడిసెల్నే సత్తట్టు జేత్తె ఇదేం గవుర్మెంటు..? ఇదేం ఏలుబడి..?”

ఉరి తాడు, ఉరి కొయ్య కనిపిచకుండానే దేశంలో గత మూడు దశాబ్దాలుగా సగటు మనిషి ఉరి వేయబడుతూనే ఉన్నాడు. సామాన్యుని ప్రాణాలు హరించే దాడులు కనిపించకుండానే జరుగుతున్నాయి. అదృశ్యంగా ఉండి దొంగ దెబ్బ తీయడం పెరిగిపోయింది. ఏదో అదృశ్య శక్తి ప్రజలతో గెరిల్లా యుద్ధం చేస్తున్నట్టే ఉంది వాతావరణం. వెట్టి చాకిరీ నుంచి, దొరల పీడన నుంచి బయట పడ్డ తెలంగాణ జీవి దాని తరువాత కూడా పిడికెడు మెతుకుల కోసం నిరంతరం కనిపించని ఆ శక్తితో పోరాటం చేస్తూనే ఉన్నాడు. ఆ బతుకు పోరాటాన్ని కడు ఆర్ద్రంగా, హృదయ విదారకంగా చిత్రించిన కథ ‘ఆకలి రోగం’. ఈ కథ మొదట 27 జూన్ 2003లో ఆంధ్రప్రభ సచిత్ర వార పత్రికలో ప్రచురింపబడింది.

“ఆకలి రోగం” కథ ఇక్కడ చదవండి.

పద్మశాలి కులానికి చెందిన మంకయ్య కులవృత్తి కూడు పెట్టక పోవడంతో వ్యవసాయాన్ని నమ్ముకుంటాడు. దానికి కారణం తన తాత, ముత్తాతల తరం నుండి తనదాకా ఒంట్లోని కండలన్నీ కరిగిపోయేలా ఆ ఊరి దొరకు వెట్టి చాకిరీ చేస్తే, రైతు కూలి ఉద్యమాలకు భయపడో, భార్య కూడా చనిపోవడంతోనో ఆ ఊరి దొర  ఊరును వదిలి పెట్టి  పోతూ పోతూ ఎందుకూ పనికిరాని రాళ్ళు రప్పలున్న రెండెకరాల పోరంబోకు భూమిని, ఒక పొట్టతోని ఉన్న బట్టావు నిచ్చించు.  అప్పటి నుంచి కొన్నేండ్లు తన భార్య సాయ మల్లవ్వ, కొడుకు, బట్టావుకు పుట్టిన గంగావు అందరూ కలిసి దాన్ని సాగు యోగ్యంగా మలిచి పంట పండిస్తారు. కాలం మంచిగై నాలుగిత్తులు పండుతున్నయని మురిసి పోయే సమయంలోనే తీవ్ర కరువు వస్తుంది. కనీసం తాగడానికి ఇన్ని మంచి నీళ్ళు, గోదలకు ఇంత గరక పోసలు కూడా దొరకవు. చివరికి కొడుకు తన బతుకుదారి తాను వెతుక్కుంటూ సూరత్ పోయి సాంచెలు నడుపుకుంటుంటే ఒక కొడుకు మాదిరిగా తన కుటుంబాన్ని ఆదుకున్న గంగావుతోని కలిసి నడిచిన బతుకు పయనమంతా కళ్ళల్లో మెదులుతుంటే, కరువుకు గిన్ని నీళ్ళు, గింత కుడితి పోయలేని తన అశక్తతను తిట్టుకుంటూ, కళ్ల వెంబడి కన్నీళ్లు కారుతుంటే మంకయ్య గంగావును కోతకు అమ్మేస్తాడు. ఇంటికి వచ్చేసరికి ఎన్నో రోజుల్నుంచి ఆకలికి పేగులు ఒర్రీ ఒర్రీ కొస ప్రాణంతో కొట్లాడుతున్న భార్యను చుట్టుపక్కల వాళ్ళు ఇంటి ముందట గడ్డి మీద పడుకోబెడుతారు. తరువాత మంకయ్య, సాయ మల్లవ్వ, గంగావు గతి ఏమైంది? మంకయ్య కొడుకు సూరత్ నుంచి వచ్చాడా? గంగావు చుట్టూ అల్లుకున్న మంకయ్య ప్రేమ, తన్లాట, దాన్ని కోతకు అమ్మడానికి మంకయ్య పడిన నరక యాతన  తెలియాలంటే మనం ‘ఆకలి రోగం’ కథలోకి వెళ్ళాల్సిందే.

నాలుగు పేజీల ఈ కథలో దశాబ్దాల తెలంగాణ సామాజిక చరిత్రంతా కన్నీళ్లతో రాయబడింది. తెలంగాణ రైతాంగ సాయుధ పోరాట కాలం కన్నా ముందున్న వెట్టి చాకిరి, తరువాత ‘దున్నేవాడిడే భూమి’ నినాదంతో ఊపందుకున్న రైతుకూలి ఉద్యమాలతో గ్రామాలు వదిలి పెట్టి నగరాలకు పారిపోయిన దొరల చాకచక్యం, దాని తరువాత ప్రపంచీకరణ ఒక వైపు, తీవ్రమైన కరువు మరోవైపు రెండూ కలిసి  తెలంగాణాను ఉరి వేసిన విధానం అంతా కళ్ళకు కట్టిస్తాడు రచయిత.

ఈ కథలో మనిషి కథ, గోవు కథ జమిలీగా సాగిపోతుంటాయి. నాలుక సందున ముల్లు ఇరికినట్టుగా మారిపోయిన వ్యవసాయదారుని జీవితం ఒక వైపు, గోవు చుట్టూ ఉన్న రాజకీయాలు ఇంకో వైపు చాలా నర్మగర్భంగా చెప్పబడ్డాయి. ఇదిలా ఉంటే చితికిపోయిన పద్మశాలీయుల దీన స్థితిని కూడా ఈ కథ ప్రతిభావంతంగా చూపెట్టింది. రైతుకు, గోవుకు మధ్యగల అనుబంధం కదిలిస్తుంది. ఆకలికి తాళలేక మౌనంగా గంగావు కార్చిన కన్నీరు, అదే సమయంలో సాయ మల్లవ్వ ఆకలితో పోరాడుతూ ప్రాణాలు విడిచిన తీరు మనసును కలచి వేస్తుంది. దొరల జీవిత ఉన్నతీకరణకు బహుజనులు చేసే త్యాగం, నిర్బంధ శ్రమ దోపిడిని చిత్రించిన తీరు అద్భుతమనిపిస్తుంది. ఉత్పత్తి కులాల వీపులనే తివాచీలుగా చేసుకొని దొరల కూతుళ్ళు, కొడుకులు పై చదువులు చదువుకొని విదేశాలకు పోతారు. కానీ దొరల కోసమే జీవిత సర్వస్వం ధార పోసిన కష్ట జీవుల కొడుకులు మాత్రం ఇన్ని గంజి నీళ్ళ కోసం పారిశ్రామిక ప్రాంతాలకు పొట్ట చేత పట్టుకొని వలస పోతారు. ఆధిపత్య వర్గాలకు బహుజన కులాలకు మధ్య విస్తరించిన ఈ అగాథాన్ని చిత్రించడంలో రచయిత సఫలీకృతుడయ్యాడు. దొరల అరాచకత్వాన్ని కూడా రచయిత చాలా వాస్తవికంగా అక్షరీకరించాడు. దొరకే కాదు దొర సంతానానికి కూడా మానవత్వం లేదని ఈ కథ చాటి చెప్తుంది. తలాపున గోదావరి పారుకుంటూ పోతున్నా తెలంగాణ భూములకు చుక్క నీరు దక్కని వైనాన్ని తద్వారా ఇక్కడి భూములు బీడులుగా  మారిన విధానాన్ని, ఆ బీడు భూములను సాగులోకి తీసుకురావడానికి ఇక్కడి రైతులు పడే కష్టాన్ని కూడా చాలా బలంగా చిత్రించిందీ కథ. 1995-2005 మధ్య తెలంగాణను తీవ్రమైన కరువు ఆవరించింది. తత్ఫలితంగా తెలంగాణలో గ్రామాలకు గ్రామాలు వలస బాట పట్టాయి. మరెన్నో గ్రామాలు స్మశానాన్ని తలపించాయి. ఇప్పటికీ మనుషులకే కాదు కనీసం పశువులకు కూడా సరైన వైద్య సౌకర్యాలు లేవని చెప్పడానికి ఈ కథ ప్రయత్నించింది. గ్రామీణుల మధ్య పర్చుకున్న ఆత్మీయ, అనురాగాలతో పాటు అధికార పార్టీల నిర్ణయాలతో సామాన్యుల బతుకులు ఎలా ఆగమవుతాయో చెప్పడానికి ప్రయత్నించిన కథ.  కథలోని రెండు జీవుల మరణాలు మనల్ని నిలువెల్లా కంపనకు గురిచేస్తాయి.

కథ ఫ్లాష్ బ్యాక్ టెక్నిక్ తో రాసిందే అయినా మనం గుర్తు పట్టలేం. చాలా అలవోకగా మనల్ని గతంలోకి తీసుకెళ్లి మళ్ళీ వర్తమానంలోకి తీసుకువస్తాడు కథకుడు. కథలో అసలు కథానాయకుడు గోవు పాత్ర. మంకయ్య పాత్ర తెలంగాణ సగటు రైతుకు ప్రతీక. సాయ మల్లవ్వ పాత్ర  వ్యవస్థ దేహం మీద మొలిచిన ఆకలి పుండు. ఈ దేశానికి అసలు రోగం పేదరికమేనని తన చావు ద్వారా చెప్పిన పాత్ర. రచయిత మనిషి దుఃఖాన్ని కూడా గోవు దుఃఖం, బాధలో కలిపి చెప్పడమే ఈ కథలోని అసలు ధ్వని.

తెలంగాణ తొలి తరం కథకులు గూడూరి సీతారాం, సురమౌళి, పాకాల యశోదారెడ్డి వంటి వారి వారసత్వాన్ని అందుకొని కథకుడు కథనంతా తెలంగాణ తెలుగులోనే నడిపించడం బాగా నచ్చుతుంది. తెలంగాణ గ్రామీణ ప్రాంతాలలో వినిపించే ఎన్నో అందమైన తెలుగు పదాలు మన మనసును చూరగొంటాయి.

ఈ దేశంలో పేదరికం ఉన్నన్ని నాళ్లు, ఆకలి రోగం విజృంభించినన్ని నాళ్లు, అధికార పార్టీల నిర్ణయాలు, చట్టాలు సామాన్య రైతుల జీవితాలను ప్రభావితం చేసినన్ని నాళ్లు, మెడను తప్పించిన కోడిలాగా ఆకలితో గిలగిలా తన్నుకొని ఈ దేశంలో పేద వాడు ప్రాణాలు విడిచినన్ని నాళ్లు ఈ కథ మన మనో వీధిలో  మెదులుతూనే ఉంటుంది.

‘ఆకలి రోగం’ ను మన దేహం అనుభూతించేలా చేసిన కథకుడు వడ్డెబోయిన శ్రీనివాస్. కవిగా ప్రసిద్ధులైన శ్రీనివాస్ ఇప్పటిదాకా ‘పోస్ట్ మార్టం రిపోర్ట్ (1996), ‘దుఃఖ భాష’ (2004) అనే కవితా సంపుటాలతో పాటు 20కి పైగా దీర్ఘ కవితలు రాశారు. కొన్ని వందల కవితలు, పరిశోధన వ్యాసాలు వివిధ పత్రికల్లో అచ్చయ్యాయి. ‘పాడె కట్టె’, ‘దేవుడి పైసలు’ తదితర 25 కథలు రాశారు. ‘ఆమే… తలాకంది’ కథ చాలా వివాదాస్పదం అయింది. ఈ కథలన్నీ ఒక సంపుటిగా రావాల్సి ఉంది ఇదొక లోటు.  వరంగల్ జిల్లా వాస్తవ్యులైన శ్రీనివాస్ ప్రస్తుతం ఒక జిల్లా పరిషత్ ఉన్నత పాఠశాలలో స్కూల్ అసిస్టెంట్ గా పని చేస్తున్నారు.

*