మర్కజ్ : రెండు కథలు

          1

“చూపుడు వేలు” : అబద్ధాలు మన ముఖాల్ని మార్చేసే వక్రరేఖలు

     ముందు అఫ్సర్ వ్రాసిన “చూపుడు వేలు” కథ ఆదివారం ఆంధ్ర జ్యొతిలో మే 17 నాడు వచ్చింది. కథ చదివి ముందైతే అది ఇంకా తీక్షణంగా వుండాల్సిన కథ అనుకున్నాను. ఈ కరోనా వార్తలు వస్తున్నప్పటినుంచీ చూస్తున్నాను ఎలాంటి దుష్ప్రచారాలతో ముస్లింల మీద అన్యాయమైన దాడి జరుగుతుందో. ఇది ఇప్పుడే మొదలైన విషయం కాదు. గత ఆరేళ్ళుగా చూస్తున్నదే. ఆ కథ వచ్చిన మర్నాడో, లేక అదే రోజో కస్తూరి మురళీ కృష్ణగారు తదుపరి ఆదివారం సంచికలో తన కథ “చూపుడు వేలు కాక మిగతా నాలుగు వేళ్ళు” వస్తుందని ప్రకటించారు. “చూపుడు వేలు” లాగా అది కూడా మర్కజ్ కు సంబంధించిన కథే. ఈ రెండూ చదివాక నేను వివరంగా స్పందించాల్సిన అవసరం కనిపించి ఇది వ్రాయడానికి పూనుకున్నాను. ముందు వొక్కో కథను క్లుప్తంగా చెప్పి తర్వాత నా టీకలు వ్రాస్తాను.

మొదటి కథ 17-5-2020 నాటి ఆదివారం ఆంధ్ర జ్యొతి లో గాని, అఫ్సర్ బ్లాగ్ లో గాని చదవవచ్చు. రెండోది 24-5-2020 నాటి “సంచిక” లో చదవవచ్చు.

కథకుడు వొక లెక్చరర్, భార్య రజియా, కొడుకు సాదిక్. కథకుడూ ఉమర్ ఇద్దరూ చిన్నప్పటినుంచీ స్నేహితులే. లెక్చరర్ కావాలనుకుని ఇంగ్లీషు చదువులు చదివిన కథకుడికి తన వర్గం ప్రజల కోసమే ఏదన్నా చేయాలని గట్టి నిర్ణయాలు లేవు. కాని అవే చదువులు చదివిన ఉమర్ తర్వాత తన వర్గంలోని పిల్లలకు అవసరం అని చెప్పి ఉర్దూ, అరబ్బీలు నేర్పే మేష్టారవుతాడు. ఒక సంఘటన జరిగిన తర్వాత సమాజంలోనే కాదు వ్యక్తుల మధ్య వున్న సంబంధాలలో కూడా ఎలాంటి మార్పులు వస్తాయో కదా. కరోనా ఆక్రమణ మన దేశంలో ఇంకా మొదలు కాలేదు, లేదా బయట పడలేదు. మర్కజ్ కు వెళ్ళి వచ్చిన ఉమర్ ని జనం దోషిలా చూస్తారు. అతను పరీక్షలు చేయించుకోవడానికి వెళ్తాడు, కానీ కరోనా లేదని వస్తుంది. అయినా అతని పట్ల జనం వైఖరి మారదు. జన్మభూమిలో మధ్యలో పగులు పడుతున్న విషయం గమనించని రజియాకి అర్థం కాదు, అర్థం చేయించలేని నిస్సహాయత కథకుడిది.

కథకుడు ఎలాంటి వాడు? కాస్త ఉన్నత కుటుంబంలోంచి వచ్చిన వాడు, ఇంగ్లీష్ చదువులు చదివి మంచి ఉద్యోగంలో వున్న వాడూ ను. అయితే ఈ కథ చెప్పేటప్పుడు కూడా తనకు తాను కొంత ఎడాన్ని పాటించి చెబుతాడు, ఎలాంటి వక్రీకరణకు తావు ఇవ్వకుండా. ఒక చోటా ఇలా అంటాడు “ఈ కొత్త హడావుడిలో రంజాన్ చంద్రుడు కనిపించడమూ, ఉపవాసాలూ మొదలు కావడమూ గమనించుకోలేదు. ఇంకో విధంగా చెప్పాలంటే, వాటిని గమనించుకోగలిగే ముస్లింతనానికి తను కొంచెంగా దూరమవుతూ వస్తున్నాడు కొంతకాలంగా-“.

కానీ ఎంత వద్దనుకున్నా కొన్ని కనబడక, వినబడక మానవు. ఆ విషయం ఎలా చెబుతాడంటే తను లాక్ డౌన్ వలన ఆన్లైన్ క్లాసులు చెబితే క్లాసులో చెప్తే వచ్చే తృప్తి రావట్లేదంటాడు. అక్కడ చెప్పే వాడికీ వినేవాడికీ మధ్య గోడలు వుండవు. “టెక్నాలజీ నాలో యేదో ఆస్తిమితత్వానికి కారణమవుతోంది.” అదే టెక్నాలజీ వాట్సప్ లాంటి రూపాల్లో దుష్ప్రచారాలకు పాల్పడి తీవ్రమైన అశాంతికి, బాధకూ కారణమవుతుంది. నాకు కూడా అలాంటివి వస్తుంటాయి, చదివితే రక్తం మరిగిపోతుంది. నిజాలను వక్రీకరించి నమ్మకంగా చెప్పగలగడం దేశం ప్రాణాల మీదకు వచ్చింది. కలిసి వుండాల్సిన మనుషుల మధ్య విభజన రేఖలు సృష్టిస్తుంది. పరస్పర నమ్మకం, గౌరవం మీద వేటు పడుతుంది.

ఇది చదువుకున్న కథకుడు పరిస్థితి. కాని రజియా మాత్రం టీవీలో వచ్చే వార్తలు మాత్రం చూస్తుంది. గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా మీడియా ప్రభుత్వానికి తొత్తుగా మారిపోయి ఆ దుష్ప్రచారాలనే వార్తలుగా బట్వాడా చేస్తున్నాయి. వాట్సప్ లో కనీసం రెండు వాదనలూ వినబడతాయి. టీవీలో అవకాశం తక్కువ. మరి అలాంటి ఆమెకు ఉమర్ మర్కజ్ కు వెళ్ళి వచ్చాడని ఎలా చెప్పడం? ”

“చెప్పేయ్, ఏం పర్లేదు?! నిజం నిజమే. అది చెప్పడం ఆలస్యమైతే అబద్ధం కంటే ప్రమాదకరం కావచ్చు!” అంటున్నాడు ఉమర్ లోపలినించి.” కానీ చెప్పలేడు.

టీవీ లో వార్తలు చదివిన ఆమె భర్తతో ఇలా అంటుంది,”మన వాళ్ళు కూడా మరీ అన్యాయంగా తయారవుతున్నారు! ఈ మర్కజ్ లూ, జమాత్ లూ లేకపోతే ఏం? మనం బతకలేమా? వాళ్ళ వల్ల మామూలు ముస్లింలకు కూడా కష్టాలు!”

ఇది ఎలాంటి ఎత్తు. వొక ముస్లిం స్త్రీ మనసులోనే ఇలాంటి ఆలోచన నాటగలిగినవారిది ఎంత పెద్ద కుట్ర!

“మర్కజ్ లేకపోతే, ఇంకో కారణమేదో ముస్లింలని తిట్టిపోయడానికి వెతికి పట్టుకుంటారు. దేశమంతా ముస్లిం వ్యతిరేకతలో కొట్టుకుపోతోంది!” ఇది చెప్పినా ఆమె అర్థం చేసుకునే పరిస్థితి వున్నదా? కాబట్టే కథలో నేను ఆశించిన తీవ్రతకు తావు లేక పోయింది. వొక రకంగా ఇది నేను ఊహించినదానికంటే క్లిష్టమైనది.

ఇక చదువు వొక్కటే దారిద్ర్యాన్ని ఎదుర్కునే మంత్రం! మనకి తెలిసినంతలో చదువు విలువ గురించి చెప్పుకుంటూ వెళ్ళాలి” అని నమ్మే ఉమర్ గురించి. మర్కజ్ వెళ్ళి వచ్చిన తర్వాత విషయం తెలిసి స్వయంగా టెస్టు చేయించుకుని, జబ్బు లేదనిపించుకున్న తర్వాత కూడా అతడు వెలివేయబడ్డ మనిషే అయ్యాడు. “నేనెప్పుడూ ఇక్కడ పరాయీవాడిగా నన్ను నేను భావించుకోలేదు. కానీ, మర్కజ్ కి వెళ్ళి వచ్చాక అందరి దృష్టిలో నేను యెవరినో అయిపోయాను.!”.

ముస్లింల పట్ల అన్యాయం జరగడం లేదు అని నమ్ముతున్న వారు దీనికి ఏం సమాధానం చెబుతారో చూడాలి. మర్కజ్ నుంచి వచ్చిన తర్వాత ఉమర్ టెస్టు చేయించుకోవడం వగైరా అంతా సజావుగా జరిగిందా?

ఖమర్ మాటల్లో “సాదిక్ భాయ్, నెగెటివ్ వచ్చినా సరే వాళ్ళు అన్నయ్యని చాలా ఇబ్బంది పెట్టారు. ముందు ఆస్పత్రిలో తరవాత పోలీస్ స్టేషన్ లో “ఏరా, మర్కజ్ కి వెళ్లకపోతే యెమైందిరా?! ప్రాణాలతో ఆడుకుంటున్నార్రా మీరంతా!” ఇట్లాంటి సూటి పోటీ మాటలు. వారం రోజుల నుంచి ఈ ఇంటి వోనరు గొడవ ఇల్లు ఖాళీ చేయమని! ఇన్నేళ్లుగా ఇదే ఇంట్లో వున్నాం. ఓనర్ కి మేమేమిటో తెలుసు!”

న్యాయం ఎక్కడుంది? ఎవరున్నా లేకున్నా తను ఉమర్ కి సపోర్ట్‌గా వుండాలని నిర్ణయించుకోవడంతో కథ ముగుస్తుంది.

టీవీ పెడితే మంత్రులు ఈ మర్కజ్ కు వెళ్ళి వచ్చిన ముస్లింల వలనే కరోనా కేసులు పెరిగాయి అంటున్నారు. వాట్సాప్లో అయితే anonymity అనే ఆయుధం వుండబట్టి భయంకరమైన బూతులతో రెచ్చగొట్టే విధంగా వస్తున్నాయి పోస్ట్లు. ఏం టెక్నాలజీనో ఏమో గాని దావానలం కంటే త్వరగా వ్యాప్తి చెందుతున్నది. నిజాన్ని నిజముగా చూసేవాళ్ళు తక్కువై పోయారు. ఇప్పుడంటే కరోనా, కానీ ఈ “కార్యక్రమం” అంతకు ముందు నుంచీ వుంది. ఇదొక కొత్త beating stick. అంతే. భారత్ మాతా కి జై చెప్పాల్సిందే అని వొత్తిడి తేవడం. ఒక చోట జరిగిన అల్లర్లలో పోలీసులు ఓ ముస్లిం యువకుడిని చావగొట్టి అతని చేత బలవంతంగా చెప్పించడం, ఆ తర్వాత అతను చనిపోవడం జరిగాయి. ముస్లింలపై దాడులు చాలా తేలికైపోయింది. కేవలం బీఫ్ తిన్నాడు అన్న అనుమానం తో గుంపులుగా మనుషులు దాడి చేసి నడిరోడ్డు మీద చంపేస్తున్నారు. ఈ మర్కజ్ తో వీటికి సంబంధం ఏమిటి అనొచ్చు కొంతమంది. ఏం తమంతట తాము పరీక్షలు చేయించుకోవాల్సిన బాధ్యత పౌరుడిగా లేదా అని కూడా అంటారు. కేవలం అనుమానం ఆధారంగా హత్యలు చేసీ, ఎలాంటి శిక్షా పడకుండా తిరుగుతున్న ఈ నేలలో ఆ ధైర్యం ఎక్కడి నుంచి వస్తుంది? నమ్మకం, న్యాయం కరువైన పరిస్థితుల్లో అభద్రతాభావం తప్ప ధైర్యం ఎలా వస్తుంది. ధైర్యం చేసిన ఉమర్ కూడా ఎలాంటి అణచివేతలు, అవమానాలు ఎదురుచూడాల్సి వచ్చాయి.

ఈ కథ ప్రయోజనం ఏమిటంటే రజియాలా అమాయకంగా టీవీ లో చూస్తున్నదంతా నమ్మే వాళ్ళు పునరాలోచిస్తారన్న ఆశ. అందరికీ నడుస్తున్న కథ రెండు పక్షాలూ తెలిసి వుండక పోవచ్చు. అలాంటి వాళ్ళకు రెండో పక్క కథ తెలుస్తుంది. ఆత్మసంస్కరణకు అవకాశం కల్పిస్తుంది.

“చూపుడువేలు” అన్న శీర్షిక గురించి. మనకు తెలిసిందే, ఎప్పుడన్నా ఒకరి వైపు వేలెత్తి దోషిగా చూపిస్తే మిగతా నాలుగు వేళ్ళూ తనవైపే తిరిగి వుంటాయి. కాని ఆ తెలివిడి వుండదు ఆ మనిషికి ఆ క్షణాన. ప్రస్తుతం దేశంలో జరుగుతున్నది అదే.

                             2

       “చూపుడువేలు కాక మరో నాలుగు వేళ్ళు” : “పిల్లవాడికి ఉన్న తెలివి పెద్దలకు ఉంటే సగం సమస్య తీరేది”

       రెండో కథ కస్తూరి మురళీకృష్ణ “చూపుడువేలు కాక మరో నాలుగు వేళ్ళు”.

మాధవ్ వొక పోలీసు. భార్య రాధ, కొడుకు కిరణ్. రజియా లాగానే వీళ్ళిద్దరు కూడా అమాయకులు. మాధవ్ మిత్రుడు పర్వేజ్. తను బయట డ్యూటి చేస్తున్నాడు కాబట్టి ముందు జాగ్రత్తగా తను ఇంటిలోపలికి వెళ్ళడు, బయటే తినేసి వెళ్ళి స్టేషన్లో పడుకుంటాడు. చాలా బాధ్యత గల పౌరుడు. కాని పర్వేజ్ వాళ్ళు అలా కాదే. పర్వేజ్ ఇద్దరు కొడుకులు మర్కజ్ కు వెళ్ళి వచ్చారు, చాటుగా. బాధ్యతగా పరీక్షలు చేయించుకోవాల్సింది “కట్టేస్తారు, పోలీసులు కొడతారు” లాంటి పిచ్చి(?) భయాలతో “దేశ ద్రోహులు”గా ప్రవర్తిస్తారు. ఒక చోట మర్కజ్లు వున్నారని తెలిసి వెళ్తాడు మాధవ్. వాళ్ళను స్ట్రెచర్ మీద వేసుకుని ఆసుపత్రికి తరలించాలని చూస్తుంటే అక్కడి “మూక” దాడులు జరిపగా మాధవ్ తలకి గాయమై పడిపోతాడు, ఆసుపత్రి పాలవుతాడు. రాధ కిరణ్ ని పక్కింట్లో పర్వేజ్ వాళ్ళదగ్గర వదిలిపెట్టి ఆసుపత్రికి వెళ్తుంది భర్తను చూడడానికి. ఆ రాత్రి పర్వేజ్ ఇంట్లోంచి అతని ఇద్దరు కొడుకులనీ PPE లు ధరించిన వారు ఏంబులెన్స్ ఎక్కించి తీసుకెళ్ళడం చూసిన రాధ భయపడుతుంది, తను వీళ్ళ దగ్గరే తన కొడుకును వదిలి పెట్టి వెళ్ళిందే అని. ఇది స్థూలంగా కథ.

కథ కేవలం దాని గతి లో మాత్రమే కాదు, దాని శిల్పంలో, వ్యాఖ్యానంలో కూడా బయటపడుతుంది. శిల్ప పరంగా ఇది గొప్పగా ఏమీ లేదు; వొక కథకు స్పందనగా మరో కథ అల్లి, తన మనసులోని భావాలను వెల్లడిచేసే వాహనం మాత్రమే. కొన్ని వాక్యాలు ఎత్తి చూపి అది ఎలానో చెబుతాను.

పర్వేజ్ ఇంటివాళ్ళు “కానీ వాళ్ళింట్లో వాళ్ళు బయటకు వెళ్తారు కదా!”

రాధ మాత్రం “ఇంటికి వచ్చిన వాళ్ళ దగ్గర కొన్నా సరే, అమ్మ అన్నిటినీ ఎండబెట్టి వాడుతోంది”

ప్రభుత్వం చెబుతున్నట్టు మర్కజ్ నించి తిరిగి వచ్చినవారు స్వచ్చందంగా పరీక్షలు చేయించుకోవడం లేదు. అనవసరమైన భయాలు పెట్టుకుంటున్నారు. అసలు వాస్తవం ఇదీ

“విదేశాల నుంచి టూరిస్టు వీసా మీద వచ్చి మతప్రచారం చేస్తున్న వారిని అరెస్టు చేస్తున్నారు. అంతే…”

అయినా అర్థం కానిదేమిటంటే

“ఎక్కడ ఉన్నా సరే పరీక్షలు చేయించుకోమన్న విజ్ఞాపనలను పెడచెవిన పెట్టారు. తాము ఈ దేశంలోని ప్రభుత్వాన్ని ఖాతరు చేయం, చట్టాలను గౌరవించటం అన్నట్టు ప్రవర్తించసాగారు.”

ఆ మర్కజ్ వాళ్ళ గురించి భార్యకు చెబుతున్న మాధవ్ మాటలు ఇలా వున్నాయి “దెబ్బలు తగిలాయి కానీ మొత్తానికి వాళ్ళందరినీ పట్టుకున్నాం”; మరో చోట మర్కజ్‌లు “నేరస్తుల్లా దాక్కుంటున్నారు.”. కోర్టులు కాదు వీళ్ళే తీర్పులు ఇచ్చేస్తారు నేరస్తులని, పట్టుకోవాల్సిన వారనీ. కారణం కూడా వాళ్ళ దృష్టిలో స్పష్టమే. అదేమిటి?

“మిగతా అందరూ ప్రభుత్వం చెప్పినట్టు విని పరీక్షలు చేయించుకుంటున్నారు. క్వారంటైన్ కు వెళ్తున్నారు. మర్కజ్ కు వెళ్ళివచ్చిన వారు ఇందుకు భిన్నంగా ప్రవర్తించటం, దాక్కోవటం, తప్పించుకోవటం వల్ల అందరి దృష్టి వారిపైనే పడుతోంది. వాళ్ళు కేవలం ముస్లీం లన్న నెపంతో వారి తప్పును సమర్ధిస్తూ, వారిని మిగతా ముస్లీములందరికీ ప్రతినిధులుగా చేసి సమర్ధించి వాదించేవారివల్ల ఆవేశాలు, ద్వేషాలు మరింత పెరుగుతున్నాయి. ”

ముస్లింల పట్ల ఇప్పుడు జరుగుతున్న అత్యాచారం కూడా వాళ్ళ వల్లే.

ఎందుకంటే

“తిరుపతిలో లక్షల సంఖ్యలో రోజూ మనుషులు వస్తారు. ఒక కేసు వచ్చిందని తెలియగానే దర్శనాలు ఆపేసారు. ఎందుకని ఆపేరు? అలాగే దర్శనాలు కానిస్తే దేశమంతా వైరస్ ఇంకెంత తీవ్ర స్థాయిలో వ్యాపించేది? ఎవరయినా గుడి ఎందుకు మూసేరని వాదించారా? అలా వాదించినా, గుడి మూయకపోవటంవల్ల వైరస్ వ్యాపించినా అదీ ఒక పెద్ద వార్త అయ్యేది. కానీ అలా జరగలేదు. అందరూ బాధ్యతాయుతంగా ప్రవర్తించారు. ”

ఇంత స్పష్టంగా వుంది. బాధ్యతగా ఎవరు మసలుకుంటున్నారో, బాధ్యతా రాహిత్యంగా ఎవరు మసల్లుకుంటున్నారో. “దేశద్రోహం” చేస్తున్నదెవరో.

అసలు ఈ మర్కజ్లు ఎందుకు అలా ప్రవర్తిస్తారు? “ఎక్కువమంది ఒకచోట గుమిగూడవద్దని ప్రభుత్వం ఆంక్షలు విధించిన తరువాత అంతమంది ఒకచోట కలవాల్సిన అవసరం ఏముందని? కొందరు ప్రశ్నించారు.”

(వాస్తవాలు ఇలా వున్నాయి మరి

March 13: 3400 people gather at the Nizamuddin markaz as part of a religious gathering.

March 16: Delhi CM Arvind Kejriwal announces that no religious, social, political gatherings of more than 50 people are allowed in Delhi till March 31.

March 21 – 1746 persons were staying in Hazrat Nizamuddin Markaz. Of these, 216 were foreigners and 1530 were Indians. (MHA was aware of it and state police was informed) మరి ఫారినర్ల రాకను ఎప్పుడు నిషేదించారు? మర్చి 22 న)

ఇంట్లో బోర్ కొడుతున్న కిరణ్ పర్వేజ్ మనవలతో ఆడుకుంటానికి బయటికి వెళ్తాను అంటే మాధవ్ ఓపికగా సోషల్ డిస్టాన్సింగ్ అర్థమయ్యేలా చెబుతాడు. అప్పుడు ఊరుకుంటాడు కిరన్. వెనక నుంచి ముస్లిం కొలీగ్ మాటలు వినిపిస్తాయి “పిల్లవాడికి ఉన్న తెలివి పెద్దలకు ఉంటే సగం సమస్య తీరేది” అవును ఇంతకంటే చెప్పేదేముంది?

3

     మొదటి కథ వొక బాధ నుంచి పుట్టినది. అది చదువరిని తర్కంతో ఒప్పించాలని చూడదు. కేవలం వో బాధాకరమైన సామాజిక పరిస్థితిని వర్ణించి వూరుకుంటుంది. ఎక్కడా హిందువుల మీదా, మరొకరి మీదా నిందలు వుండవు.

రెండో కథలో అంతా స్పష్టమే. ఎవరు దేశభక్తులు, బాధ్యతగా వున్నారు; ఎవరు దేశద్రోహులు, బాధ్యతారహితులూ అంతా తెలుపు నలుపు లలో వుంటాయి.

ఇంకా చాలా వార్తలు నెట్ లో లభ్యం. వీటిని ఇంకా అనేక అంశాలతో కలిపి చదువుకోవాల్సిన అవసరం వుంది. ఇది దీనికే ప్రత్యేకమైన విషయం కాదు. గోమూత్ర పాటీలు చేసిన వారు, వగైరా వాళ్ళందరి మీదా కేసులు నమోదు చేశారా, ఏమైంది? తీగ లాగితే డొంకంతా కదులుతుంది. ఆ నాలుగు వేళ్ళు దేన్ని చూపిస్తున్నాయో తెలుస్తుంది.

ఇదీ నా స్పందన ఈ రెండు కథల మీదానూ.

*