ట్రెండ్ సెట్టర్ సినిమా… తెలంగాణ‘మల్లేశం’

ఇవాళ్ళ తెలుగు సినిమా లో ఒక కొత్త దృశ్యం కనిపించింది. ఒక కొత్త స్వరం వినిపించింది. ఒక కొత్త భాష ధ్వనించింది. ఇంతకు ముందు మనము అనుభవించని ఒక కొత్త దృశ్య శ్రవణ అనుభవం కలిగింది. మామూలు అనుభవం కాదు. సినిమా చూసినంక కొన్ని రోజుల పాటు మరచి పోలేని అనుభవం. వెన్నంటే ఉండే అనుభవం. కళ్ళల్లో మెదిలే సన్నని కన్నీటి పొరల్లో జీవితం ప్రయాణాన్ని, వాతావరణాన్ని ప్రతిబింబించే ఫ్రేమ్స్ . చెవుల్లో తేనె పోసినట్టుగా ధ్వనించే భాష. పెదవుల మీద చిరునవ్వులని మొలిపించే నవ్వుల సన్నివేశాల జల్లులు. మనసుని ఎక్కడికో తీసుకుపోయే పాటల సంగీత తరంగాలు.

అవును నేను మల్లేశం సినిమా గురించే మాట్లాడుతున్నాను. బహుశా తెలుగు వాళ్ళు కొన్ని దశాబ్దాలుగా కండ్లు కాయలు కాసేటట్టు ఎదిరిచూస్తున్న ఒక అద్భుత అనుభవాన్ని అందించిన గొప్ప సినిమా ‘మల్లేశం’ . యేండ్లకేండ్లు ఎదిరి చూసి ఎదిరి చూసి ఎన్నో సినిమాలు చూసి నిరాశ చెంది, కొన్ని చూసి పర్వాలేదనుకుని అరకొర సంతృప్తి తో సర్దుకుపోతున్న సందర్భమిది. అన్ని రకాలుగా గొప్ప అనుభూతినిచ్చి, అనుభవాన్ని మిగిలించే సినిమాలు, మిగతా భాషల్లో తమిళం లో బెంగాలీ లో మలయాళం లో చివరకు కన్నడ లో కూడా వస్తున్నాయి కానీ తెలుగు లో ఎందుకు రావడం లేదని ప్రతి సారీ నిరాశ చెంది చివరికి సబ్ టైటిల్స్ తో ఇతర భాషల సినిమాలు చూసి సంతృప్తి పడి పోయి, మన భాష లో కూడా ఇటువంటివి రావాలని కలలు కని, కండ్లల్లో వత్తులు వేసుకుని చూసిన నా లాంటి ప్రేక్షకులకు మల్లేశం సినిమా ఒక గొప్ప ఒయాసిస్. నీళ్ళు లేక పొలాలు ఎండిపోయి నేల బీటలు వారి, కనీసం దాహం తీర్చుకోవడానికి నీటి బొట్టు కూడా లేక అలమటిస్తున్నవేళ, అక్కడక్కడా కొన్ని చిన్న చిన్న జల్లులు అప్పుడప్పుడు వస్తున్నా ఒక జడివాన లా కురిసి తడిపి ముద్ద చేసి వూళ్ళూ, బీళ్ళూ ఏకం చేసిన గొప్ప సినిమా మల్లేశం.

ఇంతకీ ఏముందీ సినిమాలో అంత గొప్పగా? మనల్ని తడిపి ముద్ద చేసేంతగా? మనకో గొప్ప అనుభవాన్నిచ్చి అనుభూతిని మిగిలించేలా?

ఇది సినిమాల్లో బయోపిక్ ల కాలం. తెలుగులో కూడా బయోపిక్ లు (జీవిత చరిత్ర ఆధారంగా తీసిన సినిమాలు) చాలానే వస్తున్నాయి. అట్లాగే పీరియడ్ సినిమాలు కూడా చాలానే వస్తున్న సందర్భమిది. బహుశా జ్ఞాపకాలు బాగుంటాయనో, ఆ పాత మధురమనో, గతం తలచీ సంతోషించదమూ, వగచడమూ కన్నా సౌఖ్యం మరొకటి లేదనో ఏమైతేనేమి పీరియడ్ సినిమాలు చూడడానికి ప్రేక్షకులిష్టపడుతున్నారు. తెలుగులోనే కాదు మిగతా అన్ని భాషల్లో కూడా ఇదే మూడ్, ఇదే వాతావరణం ఉన్నది. అట్లాగే బయోపిక్ లది కూడా. ప్రముఖుల జీవిత చరిత్రలను ఆధారంగా తీసుకుని చాలానే సినిమాలు వస్తున్నాయి. ఒక ప్రముఖ నటి జీవితం లోని విభిన్న కోణాలను ఎగుడు దిగుడులను ఆధారంగా తీసిన ‘మహానటి’ గొప్పగా విజయవంతమైంది. అట్లే ఒక రాజకీయ నాయకుని పాదయాత్ర ఆధారంగా తెరకెక్కిన ‘యాత్ర’ కూడా విజయవంతమైనట్టే. ఒక సినిమా కథానాయకుని జీవితం లోని ఘట్టాలను ఆ హీరో రాజకీయ నాయకుడయ్యాక జరిగిన పరిణామాలను ఎటువంటి సంఘర్షణ, వైరుధ్యాలు లేకుండా తీసిన రెండు సినిమాలు బోల్తా పడడమూ మనం చూశాం.

ఐతే ‘మల్లేశం’ సినిమా తెలుగులోనే కాదు బహుశా భారత దేశం లోనే ఇంతకు ముందు ఎవరూ, ఎప్పుడూ చేయని ప్రయత్నం. హిందీ లో పాడ్ మాన్ ఈ ప్రయత్నం చేసినా అది అంత సహజంగా లేకపోవడమూ, ఎక్కువ నాటకీకరించడం వల్ల ఆకట్టుకోలేక పోయింది. అట్లే మేరీ కొమ్ కూడా.

నిజానికి చింతకింది మల్లేశం ఒక పాపులర్ సెలెబ్రిటీ ఏమీ కాదు. దేశవ్యాప్తంగా కాదు, రాష్ట్రవ్యాప్తంగా కూడా ఒక పద్మశ్రీ విజేతగా తప్ప చాలమందికి ఆయన చేసిన పని ఏమిటి, సాధించిందేమిటీ అని తెలియదు. తెలంగాణ నల్గొండ జిల్లా చేనేత కుటుంబాలకు తప్ప, వారికి సహాయం చేయాలని ముందుకు వచ్చే కొందరు ఉదార దేశీ, విదేశీయులకు (ఎన్ ఆర్ ఐ ) లకు తప్ప ఆయన గురించి కానీ, ఆయన కథ కానీ పెద్దగా తెలియదు. బహుశా కొంతమంది ఆయన టెడ్ టాక్ చూసివుంటే తప్ప ఆయన వివరాలు బయటకు రాలేదు. ఎందుకంటే చింతకింది మల్లేశం సాధించిన విజయం అత్యంత ప్రాంతీయమైనది, దేశీయమైనది, ఒక సామాజిక సమూహానికి సంబంధించినది.

స్థూల దృష్టికి అట్లా కనబడ్డా సూక్ష్మ దృష్టికి నిజానికి అతనికి విశ్వజనీన, గ్లోబల్ స్వభావమున్నది. ఎప్పుడైనా ఎక్కడైనా, యే కాలం లో నైనా యే ప్రాంతం లో నైనా అత్యంత సామాన్యుడైన మనిషి తన వాళ్ళ కష్టాలను పోగొట్టటానికి, కన్నీళ్లు తుడవడానికి నడుం కట్టి, అందుకు ఎన్నెన్నో కష్టనష్టాలనుభవించి , ఎగుడు దిగుళ్లను ఎదుర్కొని యేమీ లేని స్థాయి నుండి ఒక విజయాన్ని సాధించడం, ఆ విజయం వల్ల ఆ ప్రాంత, ఆ సామాజిక సమూహ ప్రజలు బాగుపడడం నిస్సందేహంగా విశ్వజనీన స్వభావమున్న కథనమే.

సరిగా ‘మల్లేశం’ సినిమా దర్శకుడు ఈ పాయింట్ ను పట్టుకోలిగాడు. అదీ ఆయన గొప్పతనం. ‘ఒక సామాన్యమైన మనిషి అసామాన్యమైన కథ’ అనే టాగ్ లైన్ ఉన్న ఈ సినిమా నిజానికి ఒక సామాన్య మానవుని గ్లోబల్ కథ. విశ్వజనీన విజయం. ఈ తాత్విక అంశాన్ని చాలా గొప్పగా, శక్తివంతంగా చిత్రీకరించిన సినిమా ‘మల్లేశం’. ఈమధ్యే ఇంగ్లీషు లో వచ్చిన ‘ద బాయ్ హు హార్నెస్సేడ్ ద విండ్’ ఇదే కోవకు చెందినా, ఇంత శక్తివంతంగా లేదనే చెప్పాలి.

‘మల్లేశం’ సినిమా గొప్పతనం వెనుక ఉన్న నిజం ఆ సినిమా ను నిర్మించిన దర్శకుడు రాజ్ రాచకొండ , అతని టీం, ప్రాంతీయతకూ , సామాజిక సమూహాల ప్రత్యేకతకూ ఉన్న విశ్వజనీనతను గుర్తించడమే. గుర్తించి దాన్ని అత్యంత నిజాయితీగా, అత్యంత సహజంగా తెరకెక్కించి ఒక అద్భుత, నిశ్శబ్ద, నిగూఢ దృశ్యకావ్యం గా మలచడమే.

ఈ సినిమా మల్లేశం అనే ఒక సామాన్య, ప్రాంతీయ, ప్రత్యేక సామాజిక సమూహానికి చెందిన వ్యక్తి చేసిన ఒక విశ్వజనీన ప్రయాణ కథనం. అందుకే అది తెలుగు లో మొట్టమొదటిదీ, గొప్పదీ. అందుకే అంత గొప్ప అనుభవాన్నిస్తుంది.

ఇప్పటికీ చాలా మండి చాలా చోట్ల ప్రస్తావించిన సినిమా కథలోకి ప్రత్యేకంగా వెళ్లడం కన్నా , సినిమా లో ఉన్న ప్రత్యేకతలను, గొప్ప తనాన్ని ప్రస్తావించడం మరింత సమంజసం.

స్థూలంగా నల్గొండ జిల్లాలో పోచంపల్లి చుట్టుపక్కల ఉండే గ్రామాల చేనేత కుటుంబాలు, పద్మశాలి కులానికి చెందిన కుటుంబాలు, వారి ప్రత్యేకత ఐన ఇక్కత్ చీర నేయడానికి, ముందుగా దారాన్ని ఆసు పోసి, దాని మీద చీరకు కావల్సిన డిజైన్లు వేసి రంగులద్ది తర్వాత మగ్గం మీదకు ఎక్కిస్తారు. ఆసు పని ఆడవాళ్ళు చేస్తే మగ్గం మగవాళ్ళు నేయడం ఆనవాయితీ. ఒక చీరకు పదుల వేల సార్లు ఆసు పోసి ఆడవాళ్ళ ఎముకలు అరిగిపోయి చేతులు పడిపోయిన సందర్భాలెన్నో. వాళ్ళు ఆసు పొయ్యక పోతే మగ్గాలు మూలకుపడి, అప్పులపాలై ఆత్మహత్యలు చేసుకున్న కుటుంబాలెన్నో. అట్లాంటి ఒక కుటుంబం లోంచి వచ్చిన చింతకింది మల్లేశం, ఆరవ తరగతి కన్నా ఎక్కువ చదవక పోయినా, ఇంగ్లీష్ అంతగా రాక పోయినా, యేడేండ్లు నానా కష్టాలు పడి , పెద్ద పెద్ద ఇంజినీర్లను సైతం అబ్బురపరిచేలా ఆసు యంత్రం తయారు చేసిన కథ ఇది. తర్వాత కాలం లో ఆ యంత్రానికి ఆయన చేసిన మార్పులు చేర్పులు ఇంప్రొవైజషన్లు సినిమా లో కనబడవు. ఒక వ్యక్తి ఎన్ని కష్టాలెదురైనా యెన్నో అడ్డంకులను అధిగమించి తను కలగన్న దానిని సాధించి విజయం సాధించడం అనే విశ్వజనీన సూత్రం సినిమాకు ప్రధాన థీమ్.

‘Dream is the highest point of life. Actions is its manifestation’ .

‘మల్లేశం’ సినిమా ను ప్రత్యేకంగా, గొప్పగా నిలిపింది దాని థీమ్ ఐతే దాన్ని సినిమాగా అత్యున్నత స్థాయికి అనేక అంశాలు తీసికెళ్ళాయి.

ముందుగా చెప్పాలంటే దర్శకుడు రాజ్ రాచకొండ రాసుకున్న స్క్రీన్ ప్లే. మల్లేశం బాల్యం నుండి యవ్వనం దాకా, అతను యంత్రం కనుక్కునే దాకా లీనియర్ ఫార్మాట్ లోనే   ఐనా ఒక్కొక్క దృశ్యాన్ని, ఒక్కొక్క సన్నివేశాన్ని, ఒక్కొక్క ఘట్టాన్ని, చాలా జాగ్రత్తగా, అత్యంత ప్రతిభావంతంగా, ఎటువంటి భేషజాలకు పోకుండా , ఎక్కడా నాటకీకరించకుండా, నిగూఢతను పాటిస్తూ, చాలా సూక్ష్మతతో స్క్రీన్ ప్లే రాసుకున్నాడు. స్క్రిప్ట్ లో మరో గొప్ప విషయం యేమిటంటే ముగింపు అందరికీ తెలిసినా, దాని కోసం జరిగే ప్రయాణం ప్రతి అడుగునూ ఉత్కంఠ కలిగించేటట్టు, ప్రేక్షకులను కట్టి పడేటట్టు రాయడం. అందుకు రాజ్ ను ప్రత్యేకంగా అభినందించాలి.

రాజ్ ముందు రాసుకున్న సంభాషణలకు జవా జీవాలు నింపి ఒక అత్యున్నత స్థాయికి తీసికెళ్లిన ఘనత రచయిత పెద్దింటి అశోక్ కుమార్ ది. ఇటీవలి కాలం లో ఇంత గొప్ప సంభాషణలను యే సినిమాలోనూ వినలేదంటే అతిశయోక్తి కాదు. మినిమలిస్టు ధోరణిలో, క్లుప్తంగా, సూటిగా, అచ్చమైన తెలంగాణ నుడికారం తో, పద పదానా తెలంగాణ భాష గుబాళింపులతో అద్బుతంగా మాటలు రాశారు పెద్దింటి అశోక్ కుమార్. అట్లే మొదలు టైటిల్స్ అప్పుడు నేపథ్యం లో వినిపించే అద్భుతమైన తత్వాన్ని కూడా రాశారు.

రాజ్ రాసిన స్క్రిప్ట్ కూ, అశోక్ రాసిన సంభాషణలకూ ప్రాణం పోసింది లక్ష్మణ్ యేలే కళ. ప్రతి సన్నివేశం లో ప్రతి దృశ్యం లో దేశీయతనూ, ప్రాంతీయతనూ ఉట్టిపడేటట్టు తన కళతో తీర్చి దిద్దిన ఘనత లక్ష్మణ్ దే. కథ 1984 లో ప్రారంభమైనప్పటి నుండి 1990 లో అయిపోయే దాకా ప్రతి దృశ్యాన్ని అతి జాగ్రత్తగా తీర్చి దిద్ది అద్బుతమైన మీజాన్ సెన్ (mise en scène) ను సమకూర్చారు లక్ష్మణ్. ఇటీవలి కాలం లో ఇంత అద్భుతమైన మీజాన్ సెన్ ఉన్న సినిమా మరొకటి కనబడదంటే అతిశయోక్తి కాదు. తెలంగాణ దేశీయత, పోచమ్ పల్లి ప్రాంతీయత, పద్మశాలీ సామాజిక సమూహ ప్రత్యేకత ఉట్టిపడేలా లక్ష్మణ్ కళా దర్శకత్వం నెరపారు.

లక్ష్మణ్ మీజాన్ సెన్ ను, దర్శి, అనన్య, ఝాన్సీ, చక్రపాణి లాంటి నటుల అత్యంత సహజ నటనను, హావభావాలను, తెలంగాణ నల్గొండ జిల్లా లాండ్ స్కేప్ ను అద్భుతంగా రంగుల వెలుగు నీడల సమ్మేళనం తో చిత్రించిన ఛాయాగ్రహకు డు బాలు శాండిల్యస. ప్రతి ఫ్రేమ్ హృద్యంగా చిత్రించారు. బాలు చిత్రించిన దృశ్యాలను ఎడిటర్ చక్కగా కూర్పు నిస్తే మార్క్ రూబెన్ మంచి సంగీతాన్నందించాడు.

సినిమాకు మరో ప్రాణం దర్శి అద్భుతమైన నటన. నటులందరూ గొప్ప గా, అతి సహజంగా నటించినా దర్శి తన పూర్వ కమెడియన్ ఇమేజి నుండి పూర్తిగా బయట పడి మల్లేశం పాత్ర లో ఒదిగిపోయాడు. మల్లేశం తానే అన్నట్టుగా జీవించాడు. అద్భుతమైన హవ భావాలు, గొప్ప డయలాగ్ టైమింగ్, ఉద్వేగభరిత సన్నివేశాల్లో కళ్ళల్లో నీళ్ళు తెప్పించిన నటన, అనేక సార్లు నవ్వుల పువ్వులు పూయించిన అమాయకత్వపు మాటలు – అన్నీ రకాలుగా దర్శి ఒక గొప్ప నటుడిగా తెలుగు వాళ్ళకు దొరికిన ఒక వెలకట్టలేని వజ్రంగా చెప్పుకోవచ్చు. ఇక ఝాన్సీ, చక్రపాణి, అనన్య, మల్లేశం దోస్తులుగా నటించిన జగదీష్, అన్వేష్ అందరూ గొప్పగా నటించారు. వాళ్ళ వాళ్ళ పాత్రల్లో అత్యంత సహజంగా ఒదిగిపోయారు. ఉద్వేగ భరిత సన్నివేశాల్లో మల్లేశం నాన్నగా చక్రపాణి నటన అమోఘం. ఝాన్సీ లో ఇంత గొప్ప నటి ఉన్నదా అనెటట్టు జీవించారు. అనన్య కొత్త అమ్మాయి ఐనా ధీటుగా నటించింది. చిన్న పిల్లలుగా నటించిన ప్రతి ఒక్కరూ గొప్పగా సహజంగా చేశారు. సినిమా లో సహజ హాస్యం, దాదాపు ప్రతి సన్నివేశం లో నవ్వుల పువ్వులు పూయించింది.

సినిమాలో అడుగడుగునా తెలంగాణ ప్రాంతీయతనూ, సంస్కృతినీ గొప్పగా అద్దం పట్టడం మరో గొప్ప విషయం. శారద కాండ్ర కథ , పీర్ల పండగ, తర్వాత పద్మశాలీ ల కులపురాణం భావనా ఋషి మార్కండేయుల కథను పటం కథగా చెప్పడం, దుబ్బుల వాళ్లతో యెల్లమ్మ కథను చెప్పించడం, మల్లేశం పద్మలకు పెండ్లి అయినంక ఇంట్లోకి వస్తున్నప్పుడు భార్యా భర్తలను పేరడిగిన సన్నివేశం లో పద్మ చెప్పిన జానపదుల గాథ – ఇట్లా ఒకటేమిటి తెలంగాణ సంస్కృతినీ జానపదాలు సినిమాలో అడుగడుగునా గుబాళిస్తాయి. అందుకు కళా దర్శకులు లక్ష్మణ్ నూ చిత్ర దర్శకులు రాజ్ నూ ప్రత్యేకంగా అభినందించాల్సిందే. అట్లే దశాబ్దాల పాటు తెలుగు సినిమా లో హేళనకూ, అవమానానికీ గురైన తెలంగాణ భాషను అద్భుతంగా, చెలిమలో నీటి ఊటలా, స్వచ్చంగా పలికించిన గొప్పదనం కూడా ‘మల్లేశం’ దే.

సినిమాలో మేకప్ మరో గొప్ప విషయం. జాతీయ అవార్డు గ్రహీత పట్టానమ్ రషీద్ ప్రతి పాత్రనూ అతి సహజంగా తీర్చి దిద్దారు. ఆద్యంతమూ సింక్ సౌండ్ తో నిర్మించిన ‘మల్లేశం’ లో ధ్వని ప్రత్యేకంగా నిలుస్తుంది.

గోరటి వెంకన్న రాసిన రెండు పాటలూ, అశోక్ రాసిన తత్వమూ సినిమాకు హైలైట్ గా నిలిస్తే, దాశరథి అద్భుత గీతం ‘ఆ చల్లని సముద్ర గర్భం’ సమయోచితంగా ఉపయోగించడం చాలా బాగుంది.

సినిమా అంటే కోట్లాది రూపాయల ఖర్చు, భారీ సెట్టింగులు, విదేశాల్లో పాటలు, పొట్టి గుడ్డల హీరోయిన్లు, అనేకానేక ఆస్తుల ధ్వంసం, అర్థరహిత ఫైటింగులు, బూతు డయలాగ్ లు , ఐటెమ్ సాంగులు ఇంకా అనేకానేక భరించలేని చెత్త అనుకునెట్టు చేస్తున్న ప్రస్తుత తెలుగు సినిమా లో ‘మల్లేశం’ సినిమా ఒక గొప్ప మార్పు. ఒక మైలు రాయి. ఒక గొప్ప ఒయాసిస్. కరువులో తడిపెసే జడివాన.

ఇంత గొప్ప సినిమాను నిర్మించిన శ్రీనివాస్ అధికారికీ , రాజ్ రాచకొండకూ మనసారా అభినందనలు. తెలుగు సినిమాకు ‘మల్లేశం’ నిస్సందేహంగా ఒక ట్రెండ్ సెట్టర్.

*