‘జొరేసావు కత’ చెప్పిన సుందర్రాజు!

వినండహో!

ఇందుమూలంగా, యావన్మందికీ తెలియచేయడమేమనగా!

(ఇది నాగప్పగారి సుందర్రాజు ‘ఆత్మ’ ఘోష)

‘‘కులం సర్వస్వం అయినచోట, కులం తప్ప నిజం లేని చోట, కులం ఒక ఆయుధం అయిన చోట .. భారతావనిలో కులం నిజం కాదు .. పచ్చి వాస్తవం! కులం చాలా స్పష్టంగా కనిపించే దృశ్యం. కులాన్ని కొలమానంలో కొలవచ్చు. కులాన్ని తూకం వేయవచ్చు. కులాన్ని పదునుచేసి విత్తుచేసి పంట తీయవచ్చు. కులానికి ప్రాణం ఉంది. కులం మాట్లాడుతుంది. కులం వింటుంది. కులం చూస్తుంది. కులం చేయని పని లేదు. కులం ఏదైనా చేయగలదు.. పశువులను పూజించే నేలలో, పందిని దశావతారాల్లో చేర్చిన పుణ్యభూమిలో, చెప్పులకు పట్టాభిషేకం చేసిన ఈ పవిత్ర దేశంలో .. మనుషులను అంటరానివారుగా నిర్ణయించి కులసరిహద్దులు గీసిన ఈ సమాజంలో .. ఒక దళితుడిగా పుట్టడం వెనక ఎంత నరకం దాగుందో …’’

‘నాగప్పగారి సుందర్రాజు’ అక్షరాలతో కొట్టిన ఈ నిజాల నిప్పుల తప్పెట మోత వింటే కొంత అర్థం అవుతుందేమో!

అందుకే, ఆయన రాసిన ‘జొరేసావు కత’తో మీ ముందుకు వచ్చాను. ఇప్పటికీ ఈ కథను పదే పదే చదువుతుంటాను! ఎప్పుడు చదివినా సుందర్రాజు శిల్ప చాతుర్యం ఒక పులకరింత. ఉవ్వెత్తున ఎగసిపడే ఆనందలహరి. మనసు గంతులు వేయడంతో పాటు, ఆ అక్షరాల వెనక దాగిన విషాదం మనోవేదనకు గురిచేస్తుంది. ఏక కాలంలో భిన్న పార్శ్వాలు జమిలిగా నన్నూపిరాడనివ్వవు.

కర్నూలు జిల్లా, ఆదోని; ఆలూరు మండలాల పరిసర ప్రాంతీయభాషలో రాయబడ్డ ‘మాదిగోడు’ దళిత కథల్లోని సుందర్రాజు భాషకి ఫిదా అయిపోతాను. వీటిని ఎన్నిసార్లు చదివినా అదే మధురం, గుప్పిట నిండా మైనం.. జాలువారే తేనె చుక్కల ధార! ఆ జీవ భాషలో ఫిడేలు, షెహనాయ్‌, సారంగి, వీణ, తబలా, తప్పెట .. సర్వ వాద్యాలు! అవి పలకని రాగం లేదు. సప్తస్వరాలు వినిపిస్తాయి. అంత అందమైన జీవభాష!

ఇక అసలు కథా విషయానికి వస్తే ..

సుందర్రాజు నాలుగో తరగతి చదివినప్పటి సంగతి ఇది. ఐదో తరగతి చదివే తన అక్కతో పాటు జడ వేసుకుని బడికి బయల్దేరాడు. స్కూల్లో పిల్లలు లేరు. దూరంగా చింతచెట్టు చుట్టూ గుమిగూడారు. చింతచెట్టు కొమ్మలకు వేలాడుతోంది జొరేసావు శవం! జొరేసావు బలవంతపు చావుకుగల అసలు కారణాన్ని ఆయన కోడలు పోలీసుల ముందు చెప్పినా .. అది మనుషులకు అర్థమవుతుందే కాని, కావరంతో బలిసిన కులానికి అర్థం కాదు. ఒకవేళ అర్థమైనా కానట్టే!

కథలో ఆ చావు ఒక ఘట్టం మాత్రమే. కాని, ఆ కుర్రాడు బడికి బయల్దేరి, సాయంత్రం ఇంటికి వచ్చేవరకు జరిగిన సంఘటనల్ని ఒక డాక్యుమెంటరీలా, కెమెరా కన్నుతో దృశ్యమానం చేస్తాడు సుందర్రాజు.

మాదిగల్ని ముట్టుకోనివ్వని ఆ ఊరి మంచినీళ్ల బావిలో కసికొద్దీ ఉమ్మేయడం, క్లాసులో మాస్టారు తంతే సుందర్రాజు వెళ్లి ‘అగ్ర’కులం పిల్లలమీద పడిపోవడం.. వాళ్లంతా ఆ శీతాకాలం సాయంత్రం ‘మాదిగోడు’ ముట్టిన పాపానికి వీధిలో చన్నీళ్ల స్నానం చేయడం ..

సుందర్రాజు మాటల్లో మీరే చదవండి!

‘‘కర్నుము అయివారు తంతే తన్నేడు కాని ఈరారెడ్డి మనుమురాలు వుమాదేవి మింద నేను పడితే జంగమయ్య ఈరుబద్రుసామి కొడుకుతాకి నా ‘ముట్టు’ సేరిడిసేద.. కరెంటు సాకులక్క. యట్లాగయితేనేమి ఈ పొద్దు యంతమందికి బజార్లో నిలబడి సన్నీళ్లు పోసుకునే పని బెట్టిడెసెన. ఇపుడసులే సలికాలము. బజార్లో నిలబడి యేడుసుకుంట నీళ్లు పోసుకునల్లంటే యేమన్న సిన్నపనా. యెవురన్నా సూసినోళ్లు యేమయ్యేద్నాని అడిగితే ఈ పొద్దు బళ్లో మాదిగ రంగన్న కొడుకు ముట్టుకునేన్నంటాని సెప్పల్ల. పెదివి దాటితే పెన్నేరు దాటినట్లంట. ఆ పొద్దల్లా వూరంతా నా పేరే సెప్పుకుంటారంటాని లోపుల సొంతోసుము అయితాంటే సంకరప్ప అయివారు తన్నింది మరిసిపొయ్యి వుమాదేవి మిందినుంచి పెయికిలేసి దుమ్ము ఇదిరిచ్చుకుని కిందబడిన నా బుక్కులు తీసుకుంటూ వొగసారి వుమక్క మగములోకి సూసి లటుక్కున కన్నుగొట్టి పారిపొయ్యి యేమి యరుగునట్లు యెనిక్కి కుసునేన.’’

సుందర్రాజు అక్షరాలు కితకితలు పెడతాయి. గిలిగింతలు కలిగిస్తాయి. అతడి భాషా సౌందర్యం మత్తెక్కిస్తుంది. మరులు గొలుపుతుంది. మోహం పుట్టిస్తుంది. ఒకవైపు కుల వివక్ష ఒక్కో కణాన్ని రాజేస్తుంటే, మరోవైపు జీవితాన్ని ఇంత హాస్య చతురతతో, కుశాలుగా ఎలా చెప్పగలుగుతున్నాడని అచ్చెరువొందుతాం! అక్షరాల్లో అంతఃస్రవంతిగా సాగే ఆర్తి, ఆవేదన మనషన్నవాడ్ని కుదేల్ని చేస్తుంది.

సుందర్రాజు ఏ కథ చదివినా ఇంతే! బోడెద్దు కత, గుండేలక్క కత, సొట్టకాళ్ల సద్దుగుణుము కత, సెలివోడి కత … నడిమింటి బోడెక్క బసివిరాలయ్యేద వరకు. ఆయన కథ ఏది కనిపించినా ఒదలకండి. కతలే కాదు, ‘చండాల చాటింపు’ కవిత్వం కూడా దాటేయకండి. అవి మనల్ని నిలదీస్తాయి! ప్రశ్నిస్తాయి! మనుషుల్లా మార్చే ప్రయత్నం చేస్తాయి!!

ఇక కథలోకి వెళ్లండి!

జొరేసావు కత

*