చివరికి నాన్న గెల్చాడా..? వాన గెల్చిందా..?    

కవిగా, విమర్శకులుగా, కథకులుగా, సంపాదకులుగా బహుముఖీన సృజనతో కాలం వెంట సాగిపోతున్న రచయిత  కాంచనపల్లి గోవర్ధన రాజు. వీరి కలం నుండి ‘భావమంజరి’, ‘ఆచూకి’, ‘చేదబావి’, ‘తన్లాట’ (దీర్ఘకావ్యం), ‘కల ఇంకా మిగిలే ఉంది’ లాంటి కవిత్వ సంపుటాలు, ‘ఒక వర్షం కురిసిన రోజు’ కథా సంపుటి వెలువడ్డాయి. ‘మునుం’ దీని ఆంగ్ల అనువాదం ‘ఓడ్ టు ది ఫ్రంట్ లైన్ ఫార్మేషన్’ లకు సహ సంపాదకత్వం వహించారు.  ‘కవితా మంజరి, ‘కలల దారుల్లో’, కాళోజీ యాది’ లాంటి పుస్తకాలకు సంపాదకులుగా ఉన్నారు. కొన్ని సినిమాలకు పాటలు కూడా అందించారు. తెలంగాణ, మరీ ముఖ్యంగా తన స్వగ్రామమైన జూలపల్లి మట్టిని,  సబ్బండ వర్ణాల జీవితాలను కథలుగా మలిచిన కాంచనపల్లి కలం నుండి జాలువారిన ఒక మంచి కథ ‘నాన్న – ఒక వర్షం రోజు’’. ఈ కథ మొదట 14 ఏప్రిల్ 2013న నమస్తే తెలంగాణ ‘బతుకమ్మ’లో ప్రచురింపబడింది.

వాన వల్లే కదా జీవితం ఇంద్రధనస్సులా పూసేది. దుఃఖంతో తడవని కన్నుండనట్లే, వానలో తడవని మనిషి ఉండడని సామెత. చిన్నప్పుడు వాన నీటి కాలువలో కాగితపు పడవలు వేసి జీవిత తాత్వికతను తెలుసుకుంటూ వాటి వెంట పయనించిన బాల్యం ఎంత గొప్పది. మేఘాలు వెండి దారాలతో భూమి దేహానికి రంగురంగుల వస్త్రాన్ని నేసే క్రమాన్ని చూడడం కన్నా గొప్ప దృశ్యం మరేముంటుంది. ప్రకృతికున్నట్లు, మనిషికున్నట్లు వానకెన్నో ముఖాలు. కొత్త కొత్త ఆశలు, నిరాశలు, ఆశ్చర్యాలు, ఆనందం, భయం, బీభత్సం, విషాదం, దుఃఖం.. ఇలా ఎన్నో విధాలుగా పలకరిస్తుంది మనల్ని వాన. ఒక్కో మనిషిని, ఒక్కో ఇంటిని, ఒక్క నేలను ఒక్కోలా తడిపేస్తుంది వాన. గుండెల్నే కాదు, ఆలోచనల్నీ తడిమే వాన కథలు తెలుగులో చాలా వచ్చాయి. వీటిలో డా. కాంచనపల్లి రాసిన ఈ కథ చాలా విలక్షణమైనది.

మనిషికన్నా ముందే ఈ భూమి మీదికి వచ్చిన వాన మనిషి రాకడకు సర్వం సిద్ధం చేసింది. వానే మనిషి జీవితాన్ని మూడు రుతువులుగా విభజించింది. ఉపనదిలా మనిషితో పాటు కలిసి నడిచింది. ఒక్కోసారి మనిషి చేయి పట్టుకొని నడవడానికి మొరాయించి అతని  ప్రాణం తీసింది. అందుకే వాన మనిషికి నేస్తం, శత్రువు కూడా. మనిషి జీవితం వాన చుట్టే అల్లుకొని ఉంది. వాన కోసం యజ్ఞ, యాగాలు చేసే నేలలున్నట్లే, వాన వద్దే వద్దని మొక్కే చేతులూ ఉన్నాయి. తొలకరి, తేలికపాటి, ఒక మోస్తరు, ముసురు, అతివృష్టి, కుంభవృష్టి, కుండపోత, జడివాన, హోరాహోరీ.. ఇలా వర్షానికి ఎన్నో పేర్లు అలాగే ముంచేవాన, తేల్చే వాన, మురికి చేసే వాన, ప్రాణాధార వాన, కడిగి పారేసేవాన, నూకలు చెల్లించే వాన, సర్వం నాశనం చేసే వాన… ఎన్నో వానలు. వాన లేని నేలకు మనుగడ లేనట్లే, వాన లేని మనిషికి బతుకు లేదు. వాన చుట్టూ ఎన్నో జ్ఞాపకాలు, వాన చుట్టూ ఎంతో జీవితం. వాగును, వంకను, పిట్టను, పుట్టను, కొండను, కోనను కదిలించి కొత్త చైతన్యాన్ని నింపే వాన ఒక్కోసారి కరోనాలాగే మనిషిని ఇంటిలోనే బంధించేస్తుంది.

వాస్తనికి వానే నిజమైన అతిథి. ఏ తిథి లేకుండా ఎప్పుడు పడితే అప్పుడే వచ్చేస్తుంది. వేకువజాము, సాయంత్రం, పగలు, రాత్రే కాదు ఏ వేళా పాలా లేకుండా వచ్చి ఒక్కోసారి మెడలు పట్టి ఊళ్ళో నుండి నూకేసినా పోదు. కురిసీ, కురవక రెండు విధాలుగా ఏడిపిస్తుంది వాన. అనాథలను, బిచ్చగాళ్లను, సామాన్యులను, ధనవంతులను, రైతులనే కాదు అప్పుడప్పుడు చదువు చెప్పే బడి పంతుళ్లను కూడా తిప్పల పెడుతుంది వాన. రవాణా సౌకర్యాలు లేని రోజుల్లో అయితే పొరుగూరికి వెళ్ళిన వాళ్ళు మళ్ళీ తిరిగి ఇంటికి చేరేదాకా భయమే వానతోని. మధ్యలో ఎక్కడైనా వర్షం అందుకుంటే ఎక్కడో అక్కడ కట్టుబడి పోవడమే. మొండిగా అడుగు వేస్తే నిట్టనిలువునా తడిసి పోవడమే.  ఈ కథలో కూడా అలాగే రామచంద్రయ్య సారు కాలి నడకన చదువు చెప్పే ఊరు నుండి స్వగ్రామానికి బయలుదేరి నడుమనే వానలో నిలువునా తడిసి ముద్దై పోతాడు. ఏ రాత్రో వణుకుతూ ఇంటికి చేరుకుంటాడు. “బయట నిలకడగా ఉంది వర్షం.  ఇంట్లో కురుస్తున్నట్టే ఉంది. పెంకుటిల్లు వర్షానికి తడబడుతున్నట్లే ఉంది. పెంకుటిల్లు పైన అక్కడక్కడ గూన పెంకలు చెదిరి ఉన్నాయేమో వాటి సందుల్లోంచి లోపలికి ధారగా కారుతున్నాయి నీళ్ళు. కారే నీళ్ళ దగ్గర పళ్ళాలు, గిన్నెలు పెడుతున్నారు అమ్మ, నానమ్మ. అరుగు ముందు తలుపులు లేక పోవడంతో జల్లు చల్లు లోపలికి విసిరి విసిరి కొడుతుంది.”

ఇంతటి వానలో తడుస్తూ రామచంద్రయ్య అన్ని దినుసులతో పాటు అరటి పళ్ళు కూడా తెస్తాడు పిల్లల కోసం. వాళ్ళ తల్లి అరటి పళ్లను తలా ఒకటి ఇచ్చి ఒకటి రామచంద్రయ్యకు కూడా ఇస్తుంది. అన్నా, చెల్లెళ్ళు నాన్న అరటి పండు తినడు. నాకే ఇస్తాడు అంటే నాకే ఇస్తాడని దెబ్బలాడుకుంటూ ఎదురు చూస్తారు. రామచంద్రయ్య ఇదేమీ పట్టించుకోకుండా ఏదో ఆలోచిస్తూ అరటి పండు మొత్తం తనే తినేస్తాడు. పిల్లలకు నిరాశ కలుగుతుంది. అయ్యో ఎంత పని అయిపాయే పిల్లలు అడుగుతున్నా వినిపించుకోకుండా ఏదో ఆలోచిస్తూ మొత్తం నేనే తినేశానే అని ఆ తండ్రి మనసు బాధ పడుతుంది. పిల్లల కోసం మళ్ళీ అరటి పళ్ళు తెద్దామని అప్పటికప్పుడు బోరున వర్షం కొడుతున్నా లెక్క చేయకుండా అరటి పళ్ల కోసం బయటకు వెళ్తాడు. చివరికి ఏమైంది. అరటి పళ్ళు దొరికాయా? ఆ తండ్రి మనసు ఎంతలా తపన పడిందీ కథలోనే చదవాలి.

కథ నిండా వర్షమే. కథలోని అక్షరాలతో పాటు మనం కూడా వానకు తడిసి ముద్దవుతాం. కథ వర్షంతోనే మొదలై, వర్షంతోనే ముగుస్తుంది. కథ నడుస్తుంటే నేపథ్యంలో వాన సవ్వడి మనల్ని వెంటాడుతుంది. ఒకనాటి బడి పంతుళ్ల జీవితం ఎలా ఉండేదో ఈ కథలో కథకుడు మనకు కళ్ళకు కట్టిస్తాడు. జీతభత్యాలు తక్కువ ఉన్న రోజుల్లో కుటుంబ పోషణ కోసం టీచర్లు పిల్లల మీద, గ్రామం మీద ఎలా ఆధారపడేవారో కూడా తెలుస్తుంది. అంతే కాదు వేణ్ణీళ్ళకు చన్నీళ్ళకు లాగా ప్రభుత్వ ఉద్యోగం చేస్తున్నా ఉపాంత ఉపాధి చూసుకునేవారు ఊపాధ్యాయులు. అందుకే ఈ కథలోని రామచంద్రయ్య మాష్టారు తీరిక వేళల్లో పంచాంగం చూడడం, జాతకాలు చూడడం, పురాణ కథలు చెప్పడం చేసేవాడు. దీనికి బదులుగా గ్రామస్తులు గౌరవంగా తృణమో ఫణమో వస్తు రూపేణ ఇచ్చుకునేవారు. ఇదొక వైపైతే ఈ కథ ప్రధానంగా ఒక తండ్రి మనసు ఎంత గొప్పదో, ఎంత బాధ్యతాయుతమైనదో  చెప్పడానికి ప్రయత్నించిన కథ. వర్షపు నీటికి రంగు, రుచి, వాసన ఏమీ ఉండవు. అలాగే తండ్రి మనసు కూడా వాన నీరంతటి స్వచ్చంగా ఉంటుందని కథకుడు చెప్పకనే చెప్తాడు. ఒక వైపు వానలో తడిసి వచ్చిన కొడుకు కోసం తపించే తల్లి మనసు, మరో వైపు పిల్లల కోసం తపించే తండ్రి హృదయం ఇవి రెండూ సమ పాళ్లలో పొంగి పొర్లి హృదయాన్ని ఆర్ద్ర పరుస్తాయి. వాన చుట్టూనే జీవితం ముడి పడి ఉందని చెప్తూనే వాన ఎంతలా బాధ పెడుతుందో కూడా చెప్తుందీ కథ. పిల్లల మనస్తత్వం, భార్య అనురాగం కూడా వ్యక్తమవుతుంది.

కథ చెప్పడానికి ఎంచుకున్న శిల్పం కూడా ఆకట్టుకుంటుంది. కథలోని పాత్రలు అయిదే. యాకబెల్లి పాత్ర కూడా ఉంటుంది కాని తెర మీదికి రాదు. ఇంత చిన్న కథలోనే పాత్రల్ని గుండెకు హత్తుకునేలా మలిచిన తీరు కూడా ఆశ్చర్యపరుస్తుంది. ఏ పాత్ర ఎంత స్థాయిలో తన పాత్రను పోషించాలో అంతే పోషించి కథను బిగువుగా నడిపిస్తాయి. ఇది కథకుడి శిల్ప నైపుణ్యాన్ని పట్టి చూపుతుంది. వాన, జీవితం రెండూ ఒకదాన్ని ఒకటి ఒరుసుకుంటూ పయనించడాన్ని కథకుడు చాలా బాగా చిత్రించాడు. ఇక్కడే కథకుడి విజయం దాగి ఉంది.

జోరుగా కురుస్తున్న వాన తాను వ్యవధి తీసుకోదు కానీ మనకు వ్యవధినిస్తుంది. కానీ ఇందులోని నాన్న దాన్ని దాటి ప్రవర్తిస్తాడు. నిజ జీవితంలో వాన ఎన్నో సత్యాలను మనకు ఎరుక పరుస్తుంది. ఈ కథ కూడా జీవితంలో అన్నీ మనం అనుకున్నట్టుగా జరగవని జీవిత తత్వాన్ని బోధించి ముగుస్తుంది. మనిషిని నిలబెట్టే వాన మనిషిని కూల్చేస్తుంది కూడా. అందుకు ఈ కథ ఒక ఉదాహరణ. అంతే కాదు మనల్ని మనం తెలుసుకునేలా చేసి శుభ్రపరుస్తుంది కూడా. ఇందులోని వాన ధైర్యాన్ని వెనువెంటనే భయాన్ని కూడా చూపెడుతుంది. బయట వాన కొడుతుంటే లోన ఉండే మనుషులు బయటి వ్యక్తి కోసం ఎలా తపిస్తారో కూడా చూపెడుతాడు కథకుడు.

నులి వెచ్చని అమ్మ ప్రేమ, వానలో గొడుగులాంటి నాన్న మమకారం, పిల్లల మారాము, వర్షంలో పొడి బట్టలాంటి భార్య అనురాగం అన్నీ పాఠకుల్ని ఉక్కిబిక్కిరి చేస్తాయి. ఇది వాన కోసం రాసిన కథ కాదు. నాన్న కోసం రాసిన కథ. వాన వెంటబడి కథ రాయించుకుందా? నాన్న కథ రాస్తుంటే వాన అందులో ఒక పాత్ర అయిందా? అయితే చివరికి నాన్న గెల్చాడా..? వాన గెల్చిందా..?

*