గోడలకు ఊచలు

‘నేను మీతో మాట్లాడాలి…’ అని ఒక ఫోన్ వస్తుంది.

ఆమె ఏం మాట్లాడాలనుకుంటుందో నాకు తెలుసు.  ఆ స్వరంలో ఎన్ని సముద్రాల తడి దాగున్నదో నాకు తెలుసు.

కాని నేను ఏమి చేయగలను?

‘లేదు.. నేను పార్లమెంట్ కు వెళుతున్నాను.. ఇవాళ శీతాకాల సమావేశాల మొదటి రోజు. కాలమ్ కూడా రాసుకోవాలి. చాలా బిజీగా ఉంటాను.’

‘పోనీ సాయంత్రం వస్తాను..’ అన్నది.

‘ఏం చెప్తాను? సరే’ అన్నాను.

సాయంత్రం నాలుగు గంటలకు పోన్ లో మెసేజ్.. ‘మీ ఆఫీసులో మీకోసం ఎదురు చూస్తున్నాను..’  అని.  సెంట్రల్ హాలులో ఎంపిలతో కబుర్లు అడుతూ.. ఎన్నికల గురించి విశ్లేషణ చేస్తున్నాను. ఎలాగూ ఆఫీసుకు వెళ్లి వార్తలు రాసే సమయం వచ్చింది.

ఆఫీసుకు వెళ్లాను. వెళ్తూ, వెళ్తూ ఆమె గురించే ఆలోచిస్తున్నాను. నిజానికి ఆమెను కలుసుకోవాలని నాకు లేదు. కలుసుకోవడం అంటే నాలో నేను ఘర్షణ పడడం లాంటిదన్నమాట. అంతా చాపక్రింద నెత్తురులా, వర్షాన్ని దాచుకున్న మేఘంలా ప్రశాంతంగా, చల్లగా ఉంటే ఒక జ్వాలాజ్వలితను కలుసుకుని రగిలిపోవడం దేనికి?

‘మీకోసం చాలా సేపటినుంచి ఎదురు చూస్తున్నాను..’ అన్నది ఆమె. ఆఫీసులో ఉన్న పేపర్లన్నీ అప్పటికే చదివేసినట్లుగా కనిపిస్తోంది. ఆ పేపర్లలో ఆమెకు అవసరమైన వార్తలేముంటాయి?

‘చెప్పండి..’ అన్నాను. ‘మీకు చెప్పేదేముంది.. ఆయన ఆరోగ్యం బాగు లేదు.  చాలా దుర్భర స్థితిలో ఉన్నారు.’ అని కంటనీరు పెట్టుకుంది.

ఆఫీసంతా నీటితో నిండిపోయినట్లనిపించింది. కాళ్లు చెట్ల వ్రేళ్లయి నేలను తడిని తాకినట్లనిపించింది.

‘ఆయనను నాగపూర్ జైల్ నుంచి హాస్పిటల్ కు తీసుకువెళ్లి పరీక్షలు చేసేందుకు కోర్టు అనుమతించింది. బెయిల్ ఇవ్వకుండా ఉండేందుకు ఏం చేయాలో అంతా చేస్తున్నారు. అక్కడ ఆసుపత్రిలో సౌకర్యాలు ఉండవు. అన్ని పరీక్షలు చేశామంటూ మళ్లీ తిరిగి జైలుకు తీసుకువెళతారు..’ అని ఆమె చెప్పింది.

అతడో వికలాంగుడు. 70 శాతం పైగా అవయవాలు జబ్బుపడ్డాయి. ఎందుకు జైల్లో ఉన్నానో తెలియని ఆదివాసీ యువకులు ప్రతిరోజూ చేతులతో లేపి తీసుకువెళితే కాని కాలకృత్యాలు కూడా తీర్చుకోలేడు. అయినా అతడి ఆత్మ దేదీప్యమానంగా వెలుగుతోంది. చూపులు, స్వరం, వణుకున్న చేతులతో  పారిస్ లో స్వేచ్చా ప్రతిమను కొవ్వొత్తిలా కరిగిస్తున్నాడు.

చివరకు నేను దేన్ని చూడదలుచుకోలేదో అదే జరిగింది. సముద్ర గర్భంలో బడబానలం బయటపడ్డట్లు ఆమె కన్నీటి చుక్కల్ని రాల్చింది.

ఆమె అడపా దడపా ఆఫీసుకు రావడం, ఇలాంటి విషయాలు చెప్పడం నాకు మామూలే. ఒకో సారి భర్త రాసిన కవిత్వాలు కూడా తీసుకువస్తుంది. మొన్న లాయర్ తో పంపించారు.. అని చెబుతుంది.  ఉదయాస్తమయాలు తెలియని చీకట్లో అతడి కళ్లు కవితల నిప్పుల వర్షం కురుస్తూనే ఉన్నాయి.

ఒక జర్నలిస్టుగా నేను ఆమెకు ఏం సహాయం చేయగలను? నేను కార్యకర్తనూ కాను. మహా అయితే చిన్న వార్త రాయగలను. అది కూడా ఈ రాజకీయాల మధ్య జాగా ఉంటే డెస్క్ వాళ్లు వేస్తారు. దాన్ని చూసి ఆమె సంతృప్తి పడుతుంది. కాని దాని వల్ల జరిగేదేమీ లేదని నాకు తెలుసు, ఆమెకు తెలుసూ. కేవలం అక్షరాలు స్వాంతననీయవు.

నాకంటూ కాలక్రమేణా కొన్ని అభిప్రాయాలు స్థిరపడ్డాయి. అడవుల్లో ఉండి పోరాడేవారికి మధ్దతుగా నగరాల్లో సభలూ సమావేశాలు నిర్వహించాలంటే అన్నిటికీ సిద్దపడి ఉండాలి. అసలు అడవుల్లో ఉండి పోరాడడమెందుకు? అలా పోరాడుతూ గ్రామాలను, నగరాలను, రాష్ట్రాలను, దేశాన్ని విప్లవం వైపు తీసుకువెళ్లడం ఎన్ని యుగాలకు సాధ్యపడుతుంది? విప్లవం తర్వాత వారు ఏర్పర్చే సమాజం ఇంతకన్నా గొప్పగా ఉంటుందన్న నమ్మకం ఏమిటి? ఇప్పటికే ఎన్నో పంథాలు, ఎన్నో సిద్దాంతాలు.. ఏది సరైనది? అసలు ప్రజలకు వ్యవస్థలతో పోరాడడానికి అవసరమైన చైతన్యం ఉన్నదా? ప్రజలు తమలో అభద్రతా భావాన్ని పోగొట్టుకోవడానికి, తమ కష్టాలు దూరం కావడానికి ఏ దేవుళ్లనో నమ్ముకుంటారు కాని విప్లవాలు చేసి ప్రాణాలు పోగొట్టుకోవడానికి సిద్దపడరు.

ఈ దేశంలో లెక్క వేస్తే మొత్తం జనాభాలో 99 శాతం గుళ్లకూ, మసీదులకు, చర్చిలకు, మఠాలకు, సన్యాసుల వద్దకు వెళ్లకుండా ఉండరు. అందులోనే రకరకాల భావోద్వేగాలకు లోనవుతారు. ఎన్నికల సమయం వద్దకు వచ్చే సరికి 80 శాతం మంది ఓటింగ్ పాల్గొంటారు. రక రకాల ప్రలోభాలకు గురవుతారు. ఏదో ఒక పార్టీని ఎన్నుకుంటారు. మోసపోతే మరో పార్టీని ఎన్నుకుంటారు. ఒక నాయకుడికి జై కొడతారు. అతడు ఆశల్ని వమ్ము చేస్తే మరో నాయకుడు వచ్చే వరకూ ఎదురు చూస్తారు.  కాని   వ్యవస్థలను కూలద్రోసి, అంతా విధ్వంసం చేయాలనుకోరు. మత, ప్రాంత భావోద్వేగాల్లోను, కులాభిమానాల్లోను, అభిమాన సంఘాల్లోను, నినాదాల్లోను హేతుబద్దత అన్న దానికి అర్థం ఉండదు. విద్యార్థులకు ఉద్యమాల వైపు చూసే తీరిక లేదు. ఏదో ఒకటి తెగ చదివేసి ఇక్కడకాకపోతే ఏ దేశానికో వెళ్లి ఆర్థిక భద్రత ద్వారా సామాజిక భద్రత సాధించాలనుకుంటారు.

ఎన్నో దుర్మార్గాలు జరుగుతున్నాయి. ఏ వ్యవస్థా ఈ దుర్మార్గాలకు అతీతం కాదు. అది ఇక్కడే కాదు, అన్ని దేశాల్లోనూ జరుగుతోంది.రియల్ ఎస్టేట్ మాఫియా డాన్ అయిన ట్రంప్ అన్ని వ్యవస్థల్నీ అపహాస్యం చేసి అమెరికా అధ్యక్షుడయ్యారు. నరేంద్రమోదీ సృష్టించిన నెత్తుటి ఊచకోతను జనం మరిచిపోయి తమ కష్టాలను తీరుస్తారంటూ నెత్తికెక్కించుకుంటే, అతడు అన్ని వ్యవస్థలతో చెలగాటం అడుతున్నారు.  కెన్యాలో ఎన్నికల కమిషనర్ బొటనవేలు కత్తిరించి  ఆ వేలుతో కంప్యూటర్ ను తెరిచి ఓట్లను తారుమారు చేసి కెన్యాట్టా గెలిచాడట. పోరాడీ పోరాడీ,ఎన్నో హింసలకూ, నిర్బంధాలకూ గురై అలిసిపోయి గూగీ విదేశాలకు వెళ్లి పుస్తకాలు రాసుకుంటే వాటిని మనం అచ్చువేసి ప్రచురించుకుని విప్లవం వచ్చేసిందని సంతోషపడుతున్నాం.

చెప్పాలంటే, చర్చించాలంటే ఎన్నో ఉన్నాయి. కాని ఎవడు ఏ ముద్రవేస్తాడో అని మనం ఏమీ మాట్లాడకుండా వ్యూహాత్మక మౌనం పాటిస్తున్నాం. ఇదో దరిద్రం. మన చుట్టే కాదు, మన శరీరం నిండా రాజకీయమే. మన బతుకుంతా రాజకీయమే. మనకోసం, మన పిల్లలకోసం, మన భద్రత కోసం, మన పిట్టగూళ్లకోసం బతకాలంటే ఈ రాజకీయం తప్పదు.

ఎప్పుడో కాని కడుపుమండితే నాలుగు అక్షరాలు కవితల్లోనూ, మాటల్లోనూ ధ్వనింపచేస్తాం. కీట్స్ అన్నట్లు చెట్టుకు ఆకుల్లా కవిత్వం ఆవిర్భవిస్తుంది.

‘మీరెవరితోనైనా మాట్లాడండి.. హోంమంత్రికి చెప్పించండి.. బెయిల్ ను వ్యతిరేకించకూడదని చెప్పండి.’ అని ఆమె ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తుంది.

ఘనీభవిస్తున్న కాలం ఆమె కంటతడికి కరుగుతోంది.

వ్యవస్థలపై పోరాడేవారు, ఆ వ్యవస్థల్నే నమ్ముకోవడమా..? దుర్మార్గాల చేసే వారు ఎక్కడైనా చలిస్తారా? నాకు నవ్వు వస్తుంది. రాజ్యాంగం రాసిన అంబేద్కరే చివరకు వ్యవస్థలతో పోరాడి, పోరాడి విసిగెత్తిపోయి బౌద్దమతంలో చేరారు. ఆయన పట్ల నెహ్రూతో సహ అధికారంలో ఉన్నపెద్దలు వ్యవహరించిన తీరు అధ్యయనం చేస్తే బాధ కలుగుతుంది. సుప్రీంకోర్టులోనే కాదు, ఈ దేశంలో అన్ని న్యాయాస్థానాల్లోనూ ఆ రాజ్యాంగం ప్రకారం వ్యవహరించాలనే చైతన్యం ఉన్న న్యాయమూర్తులు చాలా తక్కువ.  ఎప్పుడు ఏ కోర్టు ఏ తీర్పు ఇస్తుందో, ఎందుకు ఇస్తుందో దాని వెనుక ఎంత నేపథ్యం ఉన్నదో అనుభవం ప్రకారం గ్రహించగలనే కాని అన్యాయమని ఘోషిస్తే పిచ్చివాడి క్రింద జమ కట్టే పరిస్థితి ఏర్పడుతుంది.

ప్రశ్నించాల్సిందే.. తప్పదు. కాని ప్రశ్నించదగ్గ చైతన్యాన్ని ప్రజల్లో కల్పించలేకపోతే ప్రశ్న గాలిలో కలిసిపోతుంది. నీతో పాటు వేలమంది, లక్షలమంది, కోట్లాది మంది ప్రశ్నించదగ్గ పరిస్థితిని కల్పించకపోతే ప్రశ్న ప్రశ్నార్థకమవుతుది. ఎవడ్నో ప్రశ్నించడానికి ముందు నిన్ను నీవు ప్రశ్నించుకోవాలి.. నీ కులాభిమానాన్నీ, నీమతాభిమానాన్నీ, నీ భక్తినీ, నీ సంకుచిత దృక్పథాన్నీ ప్రశ్నించుకోవాలి. నీ అడుగడుగునూ ప్రశ్నించుకోవాలి. నిన్ను నీవు చైతన్యం చేసుకోకుండా  ఎవర్ని చైతన్యవంతం చేయగలవు? ప్రశ్నించడమంటే నిప్పుల్లో దూకడం కాదు. ప్రశ్నించడమంటే నిన్ను నీవు మండించుకుని దేహమే కాగడాయై జనానికి దారి చూపించడం.

నడుస్తున్న కొద్దీ కాళ్ల క్రింద ఎండుటాకుల ధ్వనుల చిటపటలు వినిపిస్తున్నాయి.

ఉన్నట్లుండి ఒక పరిచయమైన స్వరం ‘కృష్ణుడూ’ అని పిలిచింది.

ఒళ్లు గగుర్పొడిచి వెనక్కి చూస్తే అక్కడెవరూ లేరు..

పూనే లోని ఎరవాడలోంచి కాబోలు.

నా చుట్టూ ఉన్న నాలుగు గోడలకు ఊచలు మొలిచినట్లుంది..

*