ఆమె రచనల గురించి మాట్లాడదాం!

“అన్నీ మరణించాల్సిందే“—టెన్నిసన్ కవిత ను మనసు తో రంగరించి అనువాదం చేసిన జగద్ధాత్రి మరణించింది. ఆమె పేరుకు ముందు –ప్రముఖ కవయిత్రి, రచయిత్రి, అనువాదకురాలు, అన్నింటికి మించి మంచి మనసున్న ప్రేమ మూర్తి, స్నేహ మూర్తి. జగద్ధాత్రి తో నాకు సాహిత్య పరిచయమే తప్ప, వ్యక్తిగత పరిచయం లేదు. అంత మాత్రాన ఆమె నాకు అపరిచితురాలు కాదు. ఆమె రచనల ద్వారా నాకే కాదు ఎందరికో స్నేహామృతాన్ని పంచి ఇచ్చిన సహృదయ. ఎంతో మంది ఆమె ను అమ్మా, అక్కా అని పిలుస్తారని తెలుసు. నాకు సారంగ ద్వారా ఆమె మంచి రచయిత్రి గానే పరిచయం. ఒక మంచి పుస్తక సమీక్ష నో, ఇంటర్వ్యూ నో, కథో, కవితో, అనువాదమో ఏదో ఒకటి అడగకుండానే చొరవ తీసుకొని రాసి ఇచ్చే మంచి రచయిత్రుల్లో ఆమె ఒకరు. తమ రచనలను మార్కెటింగ్ చేసుకొని, కీర్తి కిరీటపు నిచ్చెనలు ఎక్కటానికి అందరినీ తోసేసి ముందుకు పోవాలనుకునే రచయితల కోవలో ఆమె ఎప్పుడూ లేదన్న సంగతి ఆమె తో పరిచయమున్న సాహిత్య లోకం మొత్తానికి తెలుసు.

సారంగ పబ్లికేషన్స్ మొదటి పుస్తక ప్రచురణ “ అనేక” నుంచి జగద్ధాత్రి, రామతీర్థ లతో పరిచయం. గత ఆరేళ్లుగా వాళ్ళిద్దరివి ఎన్నో రచనలు సారంగ లో ప్రచురితమయ్యాయి. వాళ్ళిద్దరూ రచయితలుగానే తెలుసు. ఎవరికైనా తెలియాల్సింది అంతవరకే. కానీ రామతీర్థ మరణించినప్పుడు అయన సాహిత్యకృషి గురించి ఎక్కడెక్కడ ఏమేమి వ్యాసాలూ వచ్చాయో నాకు తెలియదు కానీ నా దృష్టికి వచ్చి నన్ను చికాకు పరిచింది మాత్రం ఒక ప్రముఖుడు రాసిన వ్యాసం. ఆ వ్యాసం జగద్ధాత్రి, రామతీర్థ ల వ్యక్తిగత జీవితం గురించి అనేక విషయాలను బట్ట బయలు చేసింది. జగద్ధాత్రి మీద సానుభూతి తో రాసినట్లు కనిపించే ఆ వ్యాసం నిజానికి ఆ పని చేయలేదు. బయట ప్రపంచానికి ఏ మాత్రం సంబంధం లేని అనేక విషయాలను అనవసరంగా  పబ్లిక్ చేసాడు అన్నది నా వ్యక్తిగత అభిప్రాయం. ఎవరికీ పట్టింది ఎవరి అభిప్రాయమైనా? ఫేస్ బుక్ ఉన్నది, ఫేస్ బుక్ లో ఉండేది ఇలాంటి విషయాలు మాట్లాడానికే, చర్చించటానికే చాలా మందికి. కాబట్టి ఎవరు ఏం మాట్లాడినా, ఏం రాసినా ఎవరమైనా చేయగలిగింది ఏమీ లేదు ఇవాళ, రేపు. కాబట్టి మౌనంగా ఉందాము. ఏ అభిప్రాయం వ్యక్తం చేయకుండా, ఏ అక్షరం రాయకుండా, ఎవరి రచనలు చదవకుండా. ఒక లైక్ కొట్టడం, ఒక తమ్స్ అప్ , థంమ్స్ డౌన్ చేయటం వస్తే చాలు. అందరమూ సాహిత్య కారులమే. అందరం సమీక్షకులమే. అందరమూ సమాజ సానుభూతి పరులమే.

జగద్ధాత్రి బలవన్మరణం విషాదమే. దాన్ని ఎవరూ ఆపలేకపోయాము. ఇప్పుడు ఎవరైనా చేయాల్సింది ఆమె మరణాన్ని పోస్ట్ మార్టం చేయటం కాదు. ఆమె రచనల గురించి మాట్లాడాలి. ఆమె సాహిత్య కృషి ని గురించి చర్చించాలి. సాహిత్యం లోనూ, వ్యక్తిగతం లోనూ ఆమె నిస్సందేహంగా ధీర. ఆమె జీవితపు ముగింపు అలా కనిపించక పోయినా. ఆమె కవిత్వము, అనువాదం గురించి మాట్లాడాలి. ఆమె నిర్వహిస్తున్న కాలమ్స్ లో సాహిత్యం గురించి, ముఖ్యంగా రచయిత్రుల సాహిత్యాన్ని గురించి ఆమె చేస్తున్న ప్రతిపాదనల గురించి మాట్లాడాలి. మరి పిల్లి మెడ లో గంట కట్టేదెవరు?

సారంగ కి జగద్ధాత్రి ఎన్నో రాసారు. నాకు నచ్చింది కుట్టి రేవతి గురించి ఆమె రాసిన వ్యాసం. అనువాద కవిత. ఆమె వచనం మృదువుగా సాగిపోతుంది. ఆమె కవిత్వం లో భావుకత ప్రతి అక్షరం లో కనిపిస్తుంది. సమకాలీన రచయిత్రి సాయి పద్మ గురించి రాసిన “ బంగారు పాప” కానీ, రామతీర్థ తో ఒక అందమైన నెమలీక లాంటి జ్ఞాపకం “ ఆ కిటికీ” కానీ ఆ విషయాన్ని మరింత రుజువు చేస్తాయి. నాకు నచ్చిన కవిత “ ఆ కలయిక”.

“ దేహాన్ని అర్పించడమంటే మనసిచ్చినంత సులువు కాదు” –అక్షర సత్యం కాదూ!? ఎప్పటికీ గుర్తుండిపోయే కవిత. జగద్ధాత్రి మార్క్ కవిత. ఆమె కవితలు చాలా ఆమె బ్లాగులోనే చదివాను. ప్రపంచ సాహిత్యం లోని ఎంతో మంది ప్రముఖ రచయిత్రులని చక్కగా పరిచయం చేసారు. ఇంగ్లీష్, హిందీ లోంచి తెలుగు లోకి ఆమె చేసిన కవిత్వ అనువాదాలు ఆమె కు మంచి పేరు తెచ్చి పెట్టాయి. కథానికలు , సమీక్షలు కూడా ఎన్నో రాసారు. వివిధ పత్రికల్లో ఆమె రాసిన కాలమ్స్ కు ఆదరణ లభించింది. అయితే ఆమె కవిత్వ పుస్తకం కానీ, కథల పుస్తకం కానీ ఏమైనా వచ్చిందో, లేదో నాకు తెలియదు. ఆమె రచనలను విశ్లేషిస్తూ తెలుగు సాహిత్యం లో ఆమె చేసిన కృషి ని గురించి ఎన్నో వ్యాసాలు రావాల్సిన అవసరముంది. అది ముఖ్యం. జరగాల్సిన పని అది. అంతే కానీ ఆమె మరణానికి కారణాలు, కారకులు కాదు. ఆమె సహజీవనం గురించి, ఆమె వ్యక్తిగత సమస్యల గురించి ఇప్పుడు మనం చర్చించాల్సిన అవసరం లేదు. ఆమె నిర్ణయాలు అది సహజీవనమైనా, లేదా బలవన్మరణమైనా ఆమె హక్కు. బలవన్మరణం విషాదం, విచారం. అది మనం ఆపగలిగితే బాగుండేది. అది చేయలేకపోయాము కాబట్టి ఇక చర్చలు, తీర్పులు అనవసరం.

ఈ మొత్తం లో విషాదకరమైన మరొక ముఖ్యమైన విషయం ఏమిటంటే – జెండర్ పాలిటిక్స్. విపరీతం గా తాగి తాగి చచ్చిపోయిన రచయితలని కీర్తించి ఆకాశం లో నిలబెట్టిన సమాజం, రచయిత్రులు చనిపోతే వారి వ్యక్తిగత జీవితం గురించి మరింత బురద చల్లే ప్రయత్నాలు మొదటి నుంచి జరుగుతూనే ఉన్నాయి. ఇప్పుడు కూడా మరో సారి అదే రుజువైంది. జగద్ధాత్రి ముందు రచయిత్రి. తర్వాతే ఆమె సహజీవనమో, మరణమో.

“ ఆత్మల్ని హత్య చేయనిదే రస సిద్ధి పొందలేము” అని ఆమే ఒక కథ లో రాసుకుంది. మృత్యువు ని ప్రేమించటం జగద్ధాత్రి తోనే మొదలు కాలేదు. ఆమె తోనే ఆగిపోదు. తెలుగు సాహిత్యానికి సంబంధించినంత వరకూ జగద్ధాత్రి అనే మంచి కవయిత్రి మరణించింది. అది సత్యం. That matters. Nothing else.

*

చిత్రం: కార్టూనిస్టు గంగాధర్