ఆడపిల్ల చదువు  ‘ఇగురం’

తెలుగు కథా సాహిత్యానికి ఎంతో మంది రచయితలు తమ జీవితాల్ని, విలువైన కాలాన్ని వెచ్చించి ఎన్నో మైలు రాళ్ళ లాంటి కథల్ని అందించారు. వారిలో కొంత మంది పేరు కోసం పాకులాడే ఉబలాటపు కథకులైతే మరి కొంత మంది తమ అసలు పేరు చెప్పకుండా కేవలం కలం పేరుతో రాసి అజ్ఞాతంగానే ఉండిపోయేవారు కొందరు. ఇంకా కొంత మంది అసలు పేరు, కలం పేరు కూడా లేకుండా వేరే ప్రసిద్ధ రచయిత పేరుతోనో, ఇప్పుడిప్పుడే కొత్తగా కలం పట్టిన రచయిత పేరు మీదనో రాసి తమ జ్ఞానాన్ని, ఉత్తమ కథల్ని ప్రపంచానికి చాటే వారున్నారు.

ఏ విధంగానైతేనేమీ కథా సముద్రంలోకి ఒక్కొక్కరు ఒక్కో మార్గంలో కథా రత్నాలను జారవిడిచారు. అందుకే తెలుగు కథా సాగరంలో కంఠ దఘ్నంగా మునిగి ఓపిగ్గా ఏరుకునేవారికి ఎన్నో విలువైన వజ్ర, వైడూర్యాల్లాంటి కథలు లభిస్తున్నాయి.  అట్లాంటి ఒక అనర్ఘ కథా రత్నం ఇగురం. రచయి(త)త్రి పేరు భాగ్యరేఖ. ఇది కలం పేరో అసలు పేరో తెలియదు. చాలా మందిని విచారించినా రచయిత వివరాలు తెలియరాలేదు. ఈ వ్యాసం ద్వారానైనా తెలిస్తే కథా సాహిత్యానికి మేలు జరిగినట్టు అవుతుంది. ఈ కథ మొదట 20 జూన్ 2004లో వార్త ఆదివారంలో ప్రచురింపబడింది. తరువాత కర్ర ఎల్లారెడ్డి సంపాదకత్వంలో వచ్చిన ‘తెలంగాణ కథ – 2004’ లో కూడా ఒక ఉత్తమ కథగా స్థానం సంపాదించుకుంది.

పిల్లల్ని కంటాము గాని వాళ్ళ తల రాతల్ని కంటామా? అని సామెత చెప్తుంటారు కానీ నూటికి ఎనభై శాతం ఆడ పిల్లల తల రాతల్ని వాళ్ళ నుదుటి మీద తల్లిదండ్రులే బలవంతంగా రాస్తుంటారు. పిల్లల కలల్ని చిదిమేసి తల్లిదండ్రులు తమ అభిప్రాయాల్నే పిల్లల మీద రుద్దుతుంటారు. తాము గీచిన గీత మీదే నడవాలని శాసిస్తుంటారు. ఆడ పిల్ల పుట్టగానే నిజంగానే ఆమె ఈడ పిల్ల కాదు ఆడ పిల్లనే అని భావించి ఎంతో కొంత దూరం చదివించి ఒక అయ్య చేతిలో పెట్టి చేతులు దులుపుకుంటారు. “స్త్రీ కి కూడా ఒక శరీరం ఉంది, దానికి వ్యాయామం ఇవ్వాలి. ఆమెకి మెదడు ఉంది, దానికి జ్ఞానం ఇవ్వాలి. ఆమెకి హృదయం ఉంది, దానికి అనుభవం ఇవ్వాలి” అంటాడు చలం. కాని ఎంత మంది తల్లిదండ్రులు, భర్తలు పాటిస్తున్నారనేది కోటి రూకల ప్రశ్న.

అవసరమైతే తల్లిదండ్రుల్ని ఎదిరించి తన ఇష్టానుసారం నడుచుకునే స్వేచ్చను అబ్బాయికి ఇచ్చినంతగా అమ్మాయికి ఇవ్వలేదు ఈ సమాజం. అమ్మాయిలకు తాను ఉన్నత చదువులు చదివి తన కాళ్ళ మీద తాను నిలబడగలిగే జీవితం జీవించాలని ఉంటుంది. కాని ఆ ఆశ చిగురు దశలోనే తుంచి వేయబడుతుంది. ఈ ‘ఇగురం’ కథలో కూడా భారతి అలాంటి కలలే కంటుంది. కాని ఆమె తండ్రి ‘మంచి సంబంధం’ అని ఇంటర్మీడియేట్ కాగానే ఆమె ఇంకా చదువుకుంటానని పోరు పెడుతున్నా వినకుండా పెళ్లి చేసి అత్తవారింటికి పంపిస్తాడు. భారతి తల్లిదండ్రుల మాటకు ఎదురు చెప్పలేక తల వంచుకొని తాళి కట్టించుకొని వెళ్ళి పోతుంది. కానీ అది ‘మంచి సంబంధం’ కాదు. అల్లుడు పని దొంగ. పెద్దగా చదువు లేదు. పోనీ ఏదైనా బిజినెస్ పెట్టిస్తే బతుకుతాడనుకుంటే వ్యాపారం చేయరాక అందులో కూడా నష్టం వస్తుంది.

పని లేక పోతే అవారగాడు అయితడని మరో పనిలో కుదిరిస్తే అది కూడా చాత కాదు. ఈ పాటికే అప్పుడు కొన్ని అప్పుడు కొన్ని అల్లుని కోసం సర్దుతుంటే భారతి తండ్రి మల్రెడ్డి దగ్గరున్న పైసలన్నీ అయిపోతాయి. అల్లుడు ఇంకా డబ్బులు తేపొమ్మని భారతిని కొట్టేది కొడుతుంటాడు. ఇట్లా చాలా సార్లు జరుగుతుంది. కాని భారతి పంటి బిగువున భరించి విషయాన్ని తండ్రిదాకా రానీయదు. ఎంత కొట్టినా డబ్బులు రాక పోవడంతో ఈసారి ఇంకా బాగా కొడుతాడు, బాగా అంటే పెయ్యన్ని వాతలు తేలుతాయి. ఆ దెబ్బలకు తాళ లేక భారతి అమ్మగారింటికి వచ్చేస్తుంది.  మల్రెడ్డి మనసంతా కుంపటిలా మారి పోతుంది. ఏంజెయ్యాలో అర్థం కాక తన చిన్నమ్మ లచ్చిమక్క దగ్గరికి వస్తాడు.

“బంగారమసుంటి బిడ్డె. దాని అద్రుష్టంల ఇట్ల రాశిండేంరా దేవుడూ.. మరెట్ల జేస్తనంటావ్ రా?” అని అడుగుతుంది లచ్చిమక్క.

“చేశేదేముంది చిన్నీ! మల్లిన్ని పైసల్దీస్క పొయ్యి మన్సు రాయి జేస్కోని పిల్లనాడ దించొస్త”

లచ్చిమక్క ఉలిక్కి పడ్డట్టయింది

“పిల్లేమంటుందిరా మరీ…”

“మల్ల వోనంటే పోనంటుంది గని… ఆడివిల్లాయే కష్టమో.. సుకమో.. పోక తప్పుతదా?”

“మరి పిల్లకిష్టం లేనప్పుడు సావుమని తోలిస్తవా?”

“అట్లంటెట్ల చిన్నీ! ఆడ కష్టముందని ఇంట్ల వెట్టుకుంటమా! పెండ్లయిన ఆడివిల్లను?”

“లే… ఆల్లు సంపుతే దెచ్చి బొందల వెట్కుంటము” కస్సున లేచింది లచ్చిమక్క.

లచ్చిమక్క ఏం ఉపాయం చెప్పింది. చివరికి భారతి జీవితం ఏమైంది? సంసారం నిలబడిందా?  తెగతెంపులు అయిందా? భారతి మళ్ళీ చదువు కొనసాగించిందా? లేదా అత్తగారింటికి పోయిందా? మల్రెడ్డి ఏం నిర్ణయం తీసుకున్నాడు? ఇవన్నీ కథలోనే చదవాలి.

భారతీయ వివాహ వ్యవస్థను, సగటు తల్లిదండ్రుల మనస్తత్వాన్ని, అత్తవారిండ్లలో ఆడ పిల్లల ధైన్య స్థితిని, సోమరి పోతులైన నేటి తరం యువకుల పరాన్నజీవత్వాన్ని చాలా లోతుల్లోకి వెళ్ళి చర్చించిన కథ ఇది.  కుటుంబమనే ముసుగులో పురుషులు ఏం చేసినా చెల్లుబాటు అవుతుందనే విధానాన్ని కూడా ఈ కథ ప్రశ్నించింది. అనాదిగా ఆడపిల్లల ఆశలు, ఆశయాలు, జీవితాలు ఎంతలా బుగ్గిపాలవుతున్నాయో ప్రతి అక్షరంలో చూపెట్టిన కథ. ఇంత సాంకేతిక యుగంలో జీవిస్తున్నామని అనుకుంటున్నా ఇంకా అక్కడక్కడ బాల్య వివాహాలు జరుగుతూనే ఉన్నాయి. పిల్లల ఇష్టాయిష్టాలను లెక్క లోకి తీసుకోకుండా బలవంతంగా ఏదో ఒక మొరటు గుంజకు అమ్మాయిలను కట్టేస్తున్నారు. అక్కడితో ఆ అమ్మాయి జీవితం నిప్పుల మీది నడక. భూగోళం మీది ఏ మనిషికైనా చదువే ప్రధానం  కదా! మరీ మఖ్యంగా ఆడపిల్లలకు చదువే ఊత కర్ర. అది కాస్తా మధ్యలోనే విరిగి పోతే. జీవితం సాంతం అవిటిది అవుతుంది.  మొగుడి మీద ఆధార పడాల్సిందే. వాడు కూడా బాధ్యత లేని వాడు దొరికితే ఇక జీవితాలు ఎలా ఏడుస్తాయో కళ్ళకు కడుతుందీ కథ.

కథలో ప్రధాన పాత్రలు మూడు. లచ్చిమక్క, మల్రెడ్డి, భారతి. అప్రధాన పాత్రలు రెండు. అల్లుడు, టీచర్. ఇవి రెండూ తెర మీదికి రావు. భారతి పాత్ర కూడా తెర మీదికి రాదు కాని కథంతా ఆమె గురించే.  లచ్చిమక్క పాత్రను మలిచిన తీరులోనే రచయిత్రి నేర్పు అంతా దాగి ఉంది. లచ్చిమక్క అవడానికి ఒక తరం ముందరి మనిషి. కానీ ఆలోచనల్లో ఈ తరం మనిషి. పైగా పని పట్ల గౌరవమున్న పాత్ర కూడా. మన పని మనం చేసుకోవడంలో తప్పేంటి? అని అంత పెద్ద వయసులో కూడా తన పనులు తానే చేసుకొని ఇప్పటి టీవీల ముందు కాలు మీద కాలేసుకొని కూర్చునే తరానికి బుద్ధి చెప్పే పాత్ర.

అంతేకాదు చదువు విలువ తెలిసిన పాత్ర కూడా. ఆడపిల్లకు చదువు వస్తే అవనికే వెలుగు వస్తుందని నమ్మిన పాత్ర. “అయ్యో ఏ కాలంలున్నవురా పిల్లగా? దాన్నొకరు నడ్పేదేందిరా? అంతో ఇంతో సదువుకున్నది పన్నెండోద్దాక. కాలేజీకి పంపు.. పైకి సద్విపియ్యి. రేపు దాని పొట్టకు బట్టకే గాదు. ఇంక పదిమందిని నడ్పనీకే సరిపోను సంపాయిస్తది. దాని కాళ్ళ మీద అది నిలవడ్తది. ఆనాడే అది పెండ్లొద్దు గిప్పుడే… డిగ్రీ సదువుతనంటే ఇనకపోతివి. ఆ సారు గూడ తనంతల తనే నీ ఇంటి కొచ్చి పిల్లకు అన్నిట్ల తొంబై మార్కులొచ్చినై డాక్టర్ సదువు సదివిపిస్తే తప్పక సీటొస్తదని ఒక్క తీర్గ జెప్పి పాయె. మంచి సంబందం.. మంచి సంబందం అనుకుంట.. నీకు ఉచ్చ నిల్వక పాయె…”  అంటూ ‘పెళ్లికెందుకు తొందర – చదువు నేర్పు ముందర’ అన్నట్టుగా ఆడ పిల్ల చదువు ప్రాధాన్యతను నొక్కి చెప్పిన ముందు చూపున్న పాత్ర. ఒక స్త్రీ బాధను మరో స్త్రీయే సరిగ్గా అర్థం చేసుకుంటుందనే విషయాన్ని నిజం చేస్తూ భారతి మనసును సరిగ్గా అర్థం చేసుకొని ఆమె సమస్యకు పరిష్కారం చూపుతుంది.  బాల్య వివాహాలు వద్దని, బతుకు పాఠాన్ని నేర్పుతుందీ పాత్ర.

మల్రెడ్డి అవడానికి ఇప్పటి తరం మనిషే అయినా ఆయన ఆలోచనలు పాత తరం నాటివి. మిగతా సమాజం లాగానే ఆడ పిల్లకు పెళ్లి చేసిన తరువాత కష్టమో నష్టమో భర్తను పట్టుకొని ఎడ్వాలె అని నమ్మే మనిషి. దాని అదృష్టానికి ఎవరు మాత్రం ఏం చేస్తారు. దాని గ్రహచారం అలా కాలింది అని అన్నీ దైవ నిర్ణయమే అన్నట్టుగా సాగుతుంది మల్రెడ్డి ఆలోచనల తీరు. సహజంగానే భారతికి ఉన్నత చదువులు చదవాలనే కోరిక ఉన్నా తండ్రి మాటకు గౌరవమిచ్చి పెళ్ళికి తల వంచుతుంది. ఇట్లా ఇందులోని పాత్రలన్నీ తమ సహజ గుణానికి అనుగుణంగానే ప్రవర్తిస్తాయి.  ఒక్క లచ్చిమక్క పాత్ర తప్ప.

కథను చెప్పడానికి రచయిత్రి ఎంచుకున్న శైలీ, శిల్పం, భాష అమోఘం. కథంతా సంభాషణా శైలి లోనే సాగుతుంది. మకరందం లాంటి తెలంగాణ తెలుగు నాదత్వం,  సొగసు ప్రతి పాఠకుడ్ని ఆకట్టుకుంటాయి. కథా వ్యాకరణ వేత్తలు కథకు ‘సంక్షిప్తత’ ప్రాణం వంటిదంటారు. ఈ కథ దీనికి నిదర్శనంలాంటి కథ. కేవలం రెండు పేజీల కథలోనే రచయిత్రి జీవిత సారాన్ని వడగట్టి చూపెట్టింది.  ఆడ పిల్ల చదువు పట్ల ప్రతి మనిషికుండాల్సిన దృక్పథాన్ని చాలా ప్రతిభావంతంగా చెప్పింది.  జ్ఞాన నేత్రమే అన్నీ సమస్యలకు పరిష్కారం చూపెడుతుందని దానికి చదువు కీలకమైందని చెప్పడంలో విజయం సాధించింది. బాల్య వివాహాలు జరిగినంత కాలం, ఆడపిల్లను చదువుకోకుండా ఆపినంత కాలం, బాధ్యతలేని యువత పెరుగుతున్నంత కాలం ఈ కథ ఒక చెంప పెట్టులా సగటు మనిషి నడవడిని సవరిస్తూనే ఉంటుంది.

(గొరుసు జగదీశ్వర రెడ్డి గారికి కృతజ్ఞతలు) 

కథ మొత్తం ఇగురం చదవండి: