కొన్ని మెరుపులూ కొసవిరుపులూ

పేరు చూసి ఇవేవో చాదస్తం కథలనుకుని మోసపోకండి. రాయగలిగే సత్తా ఉండి, రాసింది రాసినట్టు  ప్రచురించుకునే అవకాశం వున్న ఎడిటర్ స్థాయిలో స్వాతి, జ్యోతి లాంటి ప్రముఖ పత్రికల్లో పనిచేసి, అత్యంత పొదుపుగా కథలు రాసిన రచయిత వేమూరి సత్యనారాయణ  గారిని భారీగా నిందించాలో, లేటుగానైనా చక్కటి కథల సంపుటిని తీసుకువచ్చినందుకు పొగడాలో తెలియడం లేదు.

ఇప్పటికీ ఆక్టివ్ గా సినిమాకి నేరేట్ చేసినంత గొప్పగా జరిగిన విషయాన్ని చెప్తారు సత్యం గారు. ఆ మాటలో స్పష్టత, ఆసక్తిగా చెప్పే విధానం, ఆయనకి ఎనభై ఏళ్ళ వయసంటే, మనల్ని మోసం చేస్తున్నట్టు అనిపిస్తుంది.

దగ్గరగా తెలిసిన వాళ్ళు ఎవరూ ఆయన చెప్పే విషయాలని, కథలని  నమ్ముతారు కానీ ఆయన వయసుని నమ్మరు. నమ్మకూడదు. ఎందుకంటే ఈ కథలు చదివాక పెద్దరికంగా నవ్వుతూ మనందరిని మోసం చేసిన విషయం  అర్థమవుతుంది. ఎనభై ఏళ్ల విశేష జీవనానుభవం , సాహిత్యం సినిమా రంగం పట్ల అద్వితీయ  అవగాహన వున్న సత్యం గారు రాసిన కథల్లో మెరుపులు వున్నాయి, మెరుపుల్లాంటి కథలు వున్నాయి.

అయితే అవకాశం వచ్చిందనో, ఆలోచన వచ్చిందనో కథని కాగితం మీదకి ఎక్కించరు. 80 ఏళ్ల వయసుకి కేవలం 20 కథలు మాత్రమే రాసిన సత్యం గారు అవి రాసేటప్పుడు బాగా రాయగలనా లేదా అని సందేహంతో రాస్తూ, పూర్తి చేసి ప్రచురింపబడ్డాక బానే ఉంది అని అనుకుంటారని ఈ కథా సంపుటికి ఆయన రాసిన ముందుమాట చదివితే  అర్థం అవుతుంది.

ఈ మాటల్లోనే రచన పట్ల ఆయనకి గల మర్యాద, గౌరవం తెలుస్తాయి. ఐడియా తట్టిందని ఆవేశంగా కథని రాద్దామనుకున్న వాళ్ళందరికీ సున్నితంగా చెప్పిన చక్కని పాఠంలా అనిపిస్తుంది. అలవోకగా అనుభవపాఠాన్ని అతి కొద్ది మంది మాత్రమే అలతి అలతి పదాలతో అందిస్తారు.

ఈ కథా సంపుటిలో మరో విశేషం ఏమిటంటే, ప్రతి కథ వెనుక ఆ కథ రాయడానికి  ఏ సంఘటన  స్ఫూర్తినిచ్చిందో క్లుప్తంగా ఆ సంఘటన గురించి వివరిస్తూ నాలుగైదు లైన్లలో రాశారు. ఆ నాలుగైదు వాక్యాలు చదివితే కథ చదవాలనిపిస్తుంది.  కథ చదివితే ఏ సంఘటన ఈ కథ  రాయడానికి ప్రేరేపించిందో  తెలుసుకోవాలనిపిస్తుంది. అందుకే ఈ కథా సంపుటి కేవలం కథల సంకలనంలా కాకుండా  కథావాచకంగా అనిపిస్తుంది.

ఏ కథా సంపుటైనా రచయిత పరిణామ క్రమం తెలుసుకోవడం కోసం మొదటి కథ నుండి చివరి కథ వరకు చదువుతాం. అయితే ఈ కథా సంకలనంలో చివరి కథ  చలపతి చక్రభ్రమణం 2024లో రాశారు. చిత్రంగా 1961లో జరిగిన సంఘటన మొదటిగా రాసినా, రాసింది దొరక్క అదే సంఘటన ఆధారంగా ఈ కథని   మళ్ళీ రాశారు అంటే 50 ఏళ్ల క్రితం రాసిన కథనే గుర్తుపెట్టుకుని మళ్ళీ రాశారు. 50 ఏళ్లు దాటినా జరిగిన అనుభవాన్ని ఎంత పదిలంగా అపురూపంగా దాచుకున్నారో అర్ధం అవుతుంది.

అట్లాగే లవ్లీ అని మరొక కథలో మొదటి వాక్యం ఏమిటంటే ‘ప్రేమించాడో ప్రేమించాననుకున్నాడో గానీ సుబ్బారావు ప్రేమించానన్నాడు’ అని మొదలుపెడతారు. 80 ఏళ్ల వయసులో ఎవరైనా ఇలాంటి వాక్యంతో కథని మొదలు పెడతారా? అంచేత మనసు వయసును లెక్క కడితే 20 ఏళ్ల కన్నా చిన్నవారే అవుతారు. ఈ వయసులో ఈ కథని రాసి కొత్తతరం రచయితలకి పోటీగా నిలిచారు. ఈ వాక్యంతోనే ఎంత నిశితంగా ఈ తరాన్ని పరిశీలిస్తున్నారో అర్థమవుతుంది. అట్లాగే రాసిన కథల్లో ఎక్కువగా ప్రయోగాత్మకంగా రాసినవే అనిపిస్తాయి.

గోల్డ్ కవరింగ్ కథలో ఓ ఉద్యోగం ఇంటర్వ్యూకి వచ్చిన వ్యక్తి ఊహలోకంలో తేలియాడి, రవ్వంత రొమాంటిక్ మూడ్ లోకి వెళ్లి, వాస్తవానికి జారుకున్న విషయాన్ని కథకి చివరి వాక్యంగా  మాటల్లో ‘ఎన్నోమార్లు చెప్పిన  సమాధానాల్నే మళ్లీ చెప్పడానికి ఉపక్రమించాడు’ అని ముగిస్తారు. కథలో నిరుద్యోగం ఉంది, రొమాన్స్ ఉంది, మానవ సంబంధాలు ఉన్నాయి. జీవితాన్ని అతి దగ్గరగా చూసిన వ్యక్తి మాత్రమే ఇలాంటి రచన చేయగలరు.

దీపావళి ప్రత్యేక సంచికలో ప్రచురింపబడిన ఓటమి కథ రాసిన విధానం మరో విచిత్రం. ప్రముఖ చిత్రకారుడు చంద్ర బొమ్మ వేశాక ఆ బొమ్మకి అనుగుణంగా రాసిన కథ ఇది. జీవితంలో ఎదురైన అనుభవాలే కాదు ఆలోచింపజేసే చిత్రాలను చూసినా అద్భుతమైన రచనలు చేయగలరనడానికి ఈ కథ నిదర్శనం.

అట్లాగే ఈ సంపుట్లో మరో కథ ఆనాటి వాన చినుకులు. (ఇదే పేరుని 20 మంది పైగా రచయితలకిచ్చి ఆనాటి వాన చినుకులు అనే పేరుతో కథా సంపుటి తీసుకొచ్చారు. అందులో నేను రాసిన కథ కూడా ఉంది.) ఒక రిక్షా మీద కనిపించిన ఈ రెండు మాటల స్ఫూర్తితో, వాన చినుకుల్లో మనసు గుండెని తడిపి మెలిపెట్టే కథని రాశారు.

శ్రీశ్రీ గారు కవితకి కాదేది అనర్హం అన్నట్టుగా సత్యంగారు కథకి జీవితంలో అనర్హం కాని ముడిసరికే లేదని ఈ కథల్లో రుజువు చేశారు.

మానవ సంబంధాల్లో బైపాస్ లని మెచ్యూర్డ్ లవ్ స్టోరీగా అందించారు. పాత ప్రేమలు  అవకాశం దొరికితే ఎలా విచ్చుకుంటాయో రొమాంటిక్ గా చెప్పారు.

అందుకే, కథా సంపుటి  పేరును బట్టి మోసపోకండి.  పెద్దవారు రాసిన పెద్దరికం కథలున్నాయని అనుకుంటే  ఈ జనరేషన్ కథల్నే కాదు, రంగురంగుల జీవితపు లోతుల్ని మిస్ చేసుకుంటారు. వేగంగా చదివించే కథనంతో పాటు స్పష్టంగా సరికొత్త అంశాన్ని కథగా అందించి ట్విస్ట్ తో ముగించేస్తారు.

అట్లాగే ఈ సంపుటికి పేరు పెట్టినట్టే కథలకి గమ్మత్తైన పేర్లు పెట్టారు. అవి మనని తప్పుదారి పట్టిస్తాయి. నాలుగో నెల మొదలైంది, అసెంబ్లీలో తారాబలం, నా జవాబే తప్పు వంటి పేర్లు  పాఠకులని ఊహించని దారుల్లోకి  నడిపిస్తాయి. రచనలు చేసే వాళ్ళు, చేయాలనుకునేవారు, చేసిన వాళ్ళు, అందరూ చదవదగిన సంపుటి ఇది. ఎందుకంటే కథల్ని చెప్పడమే కాదు, కథల్ని ఎన్నిక చేయడంలోను, అనుభవమున్న సత్యంగారు కథల్ని రాయడంలో కూడా తన సత్తాని నిరూపించుకున్నారు.

ఈ సంపుటిలో చివరిగా కథలకు అదనంగా వున్న ‘ఎనభై ఏళ్ల నా జీవితం’ చదివి సినిమా నటుడు, రచయిత (గుండు) సుదర్శన్ ఇలా కామెంట్ చేసారు.

ఎనభై ఏళ్ల జర్నీ, నాలుగు పేజీల్లో ఆటోబయోగ్రఫీ ఇంత సంక్షిప్తంగా, ఇంత సవిస్తారంగా,  ఇంత విస్తృతంగా (వైన వైనాలుగా) ఇలా ఎలా?

ఆది ప్రయాణమా, ప్రవాహమా?

గుప్పెట్లో ఎలా ఒడిసి పట్టారు?

అవును మరి గుండె గుప్పెడంతేగా మరి!

ఈ పై మాటలు పూర్తిగా కాకపోయినా, ఎక్కువగా ఈ సంపుటిలోని చాలా కథలకు వర్తిస్తాయి. ఈ కథలన్నీ విస్తారమైన జీవనానుభవాన్ని, క్లుప్తంగా, గమ్మత్తుగా, రమ్యంగా అందిస్తాయి.

*