మన జీవితాన్ని మలిచే మనస్తత్వాలు

“మీ సామర్థ్యాన్ని గురించి మీరు ఏమనుకుంటున్నారో, అదే మీ భవిష్యత్తును నిర్ణయిస్తుంది.” – కెరోల్ డ్వెక్.

మరి సామర్ధ్యం అనేది మనస్తత్వాన్ని బట్టే వస్తుంది. దీన్నే మైండ్‌సెట్ అంటారు.

మనిషి మనస్తత్వం చాలా సంక్లిష్టమైనది. ఒకరకంగా అనిర్వచనీయమయినది కూడా. అయినా సరే రకరకాల దృక్కోణాల నుంచి చూడటానికి ప్రయత్నిస్తాము.  మన జీవితంలో ఎదుర్కొనే ప్రతి పరిస్థితిని మన మనస్తత్వం ప్రభావితం చేస్తుంది. మన ఆలోచనా విధానం, నిర్ణయాలు మరియు చర్యలను రూపొందించడంలో మనస్తత్వం కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది.

ఈ వ్యాసంలో మూడు ముఖ్యమైన మనస్తత్వాలను – స్థిర, అస్థిర, వృద్ధి మనస్తత్వాలను – లోతుగా పరిశీలిద్దాం. ప్రతి మనస్తత్వం యొక్క లక్షణాలు, ప్రయోజనాలు, మరియు సవాళ్లను అర్థం చేసుకుందాం.   విషేషణ లక్షణాలు, నష్టాలు, ప్రయోజనాలు గురించి పెద్దగా ఎవరు అలోచించరు అనిపిస్తుంది. అలాంటి అలోచన కలిగించ గలిగితే నా బ్లాగు కృతకృత్యం అయినట్లే.

స్థిర మనస్తత్వం:

స్థిర మనస్తత్వం అంటే “నేను ఎప్పటికీ మారలేను” అనే నమ్మకం. ఈ మనస్తత్వం గల వ్యక్తులు తమ సామర్థ్యాలు మరియు గుణాలు పరిమితమని మరియు స్థిరమని భావిస్తారు. అంతేగాక కొన్నిసార్లు “మేమింతే” అని మొండికేస్తారు. “మేమే రైటు” అన్న భావన కూడా వ్యక్తపరుస్తూ ఉంటారు.

లక్షణాలు:

మార్పును నిరోధించడం

విమర్శను వ్యక్తిగత దాడిగా భావించడం

సవాళ్లను నివారించడం

ప్రయోజనాలు:

పరిస్తితులని అంచనా వేయగలగటం, ఏది ఏమైనా స్థిరంగా ఒడిదుడుకులు లేకుండా సాగిపోతూ ఉండటం.

తక్కువ ఒత్తిడి,  ఆందోళన

నష్టాలు:

వ్యక్తిగత అభివృద్ధి పరిమితం

అవకాశాలను కోల్పోవడం

ఓటమి భయం

ఉదాహరణ:

రాము ఒక ఈట్ కంపెనీలో పని చేస్తున్నాడు. కొత్త టెక్నాలజీ వచ్చినప్పుడు, అతను “నాకు పాత పద్ధతులే బాగా తెలుసు, కొత్తవి నేర్చుకోలేను” అని అనుకుంటాడు. ఈ స్థిర మనస్తత్వం వల్ల అతను వృత్తిపరంగా వెనుకబడతాడు.

అస్థిర మనస్తత్వం అంటే “నేను ఏమి చేయాలో తెలియదు” అనే భావన. ఈ మనస్తత్వం గల వ్యక్తులు తరచుగా అనిశ్చితితో పోరాడుతూ, నిర్ణయాలు తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది పడతారు.

లక్షణాలు:

తరచుగా అభిప్రాయాలు మార్చుకోవడం

దీర్ఘకాలిక లక్ష్యాలు లేకపోవడం

నిర్ణయాలు వాయిదా వేయడం

ప్రయోజనాలు:

వివిధ అవకాశాలను అన్వేషించడం

మార్పునకు సిద్ధంగా ఉండడం

నమ్యత అంటే ఫ్లెక్షిబుల్ ఉండటం

నష్టాలు:

నిరంతర అనిశ్చితి

తక్కువ ఆత్మవిశ్వాసం

ఫలితాలు సాధించడంలో ఇబ్బంది

ఉదాహరణ

సీత కాలేజీ పూర్తి చేసింది, కానీ ఏ కెరీర్ ఎంచుకోవాలో తెలియక సంశయిస్తోంది. ఆమె వైద్యం, ఇంజనీరింగ్, మరియు కళలు వంటి వివిధ రంగాల మధ్య ఊగిసలాడుతోంది. ఈ అస్థిర మనస్తత్వం వల్ల ఆమె ఏ రంగంలోనూ ముందుకు సాగలేకపోతోంది.

వృద్ధి మనస్తత్వం:

వృద్ధి మనస్తత్వం అంటే “నేను నేర్చుకుని మెరుగవుతాను” అనే నమ్మకం. ఈ మనస్తత్వం గల వ్యక్తులు తమ సామర్థ్యాలను పెంపొందించుకోవచ్చని నమ్ముతారు. జీవిత కాలం విద్యార్థులుగా ఉండటానికి ఇష్టపడతారు.

లక్షణాలు:

సవాళ్లను అవకాశాలుగా చూడటం

విఫలతను నేర్చుకోవడానికి ఒక అవకాశంగా పరిగణించడం

నిరంతర అభివృద్ధిపై దృష్టి

ప్రయోజనాలు:

వ్యక్తిగత , వృత్తిపరమైన అభివృద్ధి

మెరుగైన ప్రదర్శన,  ఫలితాలు

ఎక్కువ ఆత్మవిశ్వాసం

నష్టాలు:

అధిక ఒత్తిడి

పరిపూర్ణతకు అతిగా ప్రయత్నించడం

విశ్రాంతి తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది

ఉదాహరణ:

లక్ష్మి ఒక ప్రారంభ స్టార్టప్ వ్యవస్థాపకురాలు. ఆమె వ్యాపారం ప్రారంభంలో అనేక సవాళ్లను ఎదుర్కొంది. ప్రతి ఓటమిని ఒక పాఠంగా భావించి, తన వ్యూహాలను మెరుగుపరచుకుంది. ఈ వృద్ధి మనస్తత్వం వల్ల ఆమె వ్యాపారం క్రమంగా విజయవంతమైంది.

ఏ మనస్తత్వం ఎప్పుడు అవలంబించాలి?

పైవన్నీ కాకుండా కొందరు మిశ్రమ మనస్తత్వాన్ని కలిగి ఉంటారు, అంటే స్థిర, అస్థిర, మరియు వృద్ధి మనస్తత్వాల కలయిక  ఈ మనస్తత్వం గల వ్యక్తులు పరిస్థితుల ప్రకారం తమ దృక్పథాన్ని మార్చుకుంటారు.

లక్షణాలు:

పరిస్థితులను బట్టి వేర్వేరు మనస్తత్వాలను ప్రదర్శించడం

సందర్భోచితంగా స్పందించడం

మార్పు మరియు స్థిరత్వం మధ్య సమతుల్యత

ప్రయోజనాలు:

అనుకూలత,  నమ్రత

సమగ్ర దృక్పథం

తక్కువ ఒత్తిడి , మెరుగైన నిర్ణయాలు

నష్టాలు:

కొన్నిసార్లు అస్థిరత్వం

పరస్పర విరుద్ధ ప్రవర్తన

స్వీయ-గుర్తింపు సమస్యలు

ఉదాహరణ:

కిరణ్ ఒక మధ్య-స్థాయి మేనేజర్. తన బృందంతో పనిచేసేటప్పుడు, అతను వృద్ధి మనస్తత్వాన్ని ప్రదర్శిస్తాడు – సభ్యులను ప్రోత్సహిస్తూ, వారి నైపుణ్యాలను మెరుగుపరచుకోవడానికి సహాయపడతాడు. అయితే, కంపెనీ విధానాలకు వచ్చేసరికి, అతను స్థిర మనస్తత్వాన్ని ప్రదర్శిస్తాడు – నియమాలను కచ్చితంగా పాటిస్తాడు. కొత్త ప్రాజెక్టులు ప్రారంభించేటప్పుడు, అతను అస్థిర మనస్తత్వంతో వివిధ ఎంపికలను పరిశీలిస్తాడు

మన జీవితంలో ఎదుర్కొనే వివిధ పరిస్థితులలో ఈ మూడు మనస్తత్వాలు ప్రతి ఒక్కరిలో కనిపిస్తాయి. అయితే, సాధారణంగా ఒక మనస్తత్వం ఎక్కువగా ప్రాబల్యం వహిస్తుంది. వృద్ధి మనస్తత్వాన్ని పెంపొందించుకోవడం వలన మనం మన సామర్థ్యాలను మెరుగుపరచుకుని, జీవితంలో ఎదురయ్యే సవాళ్లను సమర్థవంతంగా ఎదుర్కోగలుగుతాము. మన మనస్తత్వాన్ని అర్థం చేసుకోవడం మరియు అవసరమైనప్పుడు దానిని మార్చుకోవడం ద్వారา, మనం మన జీవితాన్ని మెరుగుపరచుకోవచ్చు. స్థిర మనస్తత్వం నుండి వృద్ధి మనస్తత్వం వైపు మారడం ఒక ప్రయాణం. ఇది సులభం కాకపోవచ్చు, కానీ దీని ప్రయోజనాలు చాలా గొప్పవి. ప్రతి రోజు కొత్తగా నేర్చుకునే అవకాశంగా భావించి, మన సామర్థ్యాలపై నమ్మకం ఉంచి, విఫలతలను నేర్చుకోవడానికి అవకాశాలుగా చూడటం ద్వారా మనం నిరంతరం అభివృద్ధి చెందుతూ, మన లక్ష్యాలను సాధించగలం. మన మనస్తత్వమే మన భవిష్యత్తును నిర్ణయిస్తుందని గుర్తుంచుకుందాం!