పాట ఆగింది

“పురుషుడు తన స్వేచ్ఛనీ , స్త్రీ తన స్వాతంత్రాన్నీ , కోల్పోయే ఏకైక వింత వ్యవస్థ పెళ్లి “అని చిన్నప్పుడు ఎక్కడో చదివిన గుర్తు . కానీ జీవితం విస్తరిస్తున్నకొద్దీ , అనుభవ వైశాల్యం పెరుగుత్న్నకొద్దీ ఆ వాక్యం అర్ధసత్యమేనని తెలుస్తుంది . పురుషుడు స్వేచ్ఛను కోల్పోతాడో లేదో తెలియదు కానీ స్త్రీ మాత్రం ఖచ్చితంగా తన సమస్తాన్నీ కోల్పోతుంది . చాలాకాలం క్రితం ఒక కవిత లో నేను స్త్రీ పెళ్లి అయితే “క్రియ లేని వాక్యం “అవుతుంది అని రాసాను . ఆ వాక్యం రాస్తున్నప్పుడు ఆ అక్షరాల వెనుక వున్నది మా అమ్మమ్మ . మా అమ్మమ్మ అంటే నాకు చాలా ఇష్టం . ఆమె చాలా అద్భుతంగా పాడుతుంది . ఆమె కే సరి అయిన ప్రోత్సాహం ఉండి  అవకాశాలు వచ్చి ఉన్నట్టయితే నూర్జహా ని , సురయానీ , లతా దీదీ ని పక్కన పెట్టేసి ఉండేది . ఆమెకే కనుక చక్కటి విద్య అంది ఉంటే నానీ ఫాల్కీవాలా ను , రామ్ జెఠ్మలానీ ను పక్కన పెట్టి ఉండేది . ఏదీ అందలేదు కనుక మౌనం గా తన లోకంలో తన జీవితమేదో గడిపేసి   నిష్క్రమించింది .

ఎప్పుడో  ఎనిమిదేళ్ళప్పుడు తమిళ దేశం నుండి ఆంధ్రదేశం వచ్చి తనకు తెలియని భాష , తనకు తెలియని మనుషులు , తనకు తెలియని ప్రాంతం లో నోరు విప్పి లోలోపలి భావం చెప్పడాని కీ  , హృదయం విప్పుకోవడానికీ   అనువుకాని పరిస్థితుల మధ్య జీవితాన్ని యథాతథం గా స్వీకరించిన ఆమె అంటే నాకు గొప్ప ఆరాధన . జీవితం లో ఆమెకు ఎవరిమీదా కంప్లైంట్ లేదు . జీవితం మీద అయినా కంప్లైంట్ ఉందొ లేదో తెలియదు . కానీ ఆమె స్ట్రాంగ్ హార్టెడ్ ఉమెన్  అని మాత్రమే తెలుసు .

ప్రముఖ రచయిత్రి మన్నెం శారద  అభినందనలతో పంపిన మన్నెం శారద  కథలు  చదువుతున్నప్పుడు , అందులోని “పాట  ఆగింది ”  కథ  చదువుతున్నప్పుడు నన్ను కుదిపేసిన నోస్టాల్జియా పై వాక్య సముదాయం . 2014 లో నవ్య వీక్లీ , జనార్ధన మహర్షి సంయుక్తంగా నిర్వహించిన  కథలపోటీలో రూ 5000/- బహుమతి పొందిన కథ  అది . 2014 సంవత్సరం లో వచ్చిన ఉత్తమ కథలుగా  ఎంపిక చేసిన ఏ   కథా  సంకలనం లోనూ ఆ కథ  ఉన్నట్టు లేదు . ఆ కథ  నిర్వాహకుల దృష్టికి రాలేదో , వచ్చినా దానిలో ఉత్తమ కథా  లక్షణాలు లేవు అని అనుకున్నారేమో తెలియదు కానీ నాకు మాత్రం అది చాలా చాలా గొప్ప కథ . హృదయ వీణా తంత్రులను మీటడం  కూడా సాహిత్య ప్రయోజనమే అని నా ప్రగాఢ నమ్మకం

మన్నెం శారద  కథ  అంతా ఉత్తమ పురుష లో  , ప్రోతగానిస్ట్ , మనవరాలు మనకు చెపుతుంది . అమ్మమ్మ  కి ముగ్గురు కొడుకులు . ఒక కూతురు . పెద్దకొడుకు నరసింహమూర్తి అంటే ఆమెకు ప్రాణం . అల్లారుముద్దుగా పెంచింది . తను  సవతి తల్లిని అనే ఊహకి కూడా అందనంత ప్రేమగా పెంచింది   . కానీ అర్ధం లేని , అవసరం కాని  రహస్యం తెలిసాక కొడుకు భార్యను తీసుకుని వెళ్ళిపోయాడు . మళ్ళీ తిరిగి చూస్తే ఒట్టు . రెండవ కొడుకు కి ఆస్తి అనుకున్నంత రాలేదని కోపం . వృద్ధాప్యం లో తనను చూస్తాడని మూడవకొడుకుకి ఆస్తి తన వాటాతో  సహా ఇచ్చేస్తుంది . మూడవ కొడుకు ఆస్తి నంతా హారతి కర్పూరం లా కరిగించేసి అమ్మను భారంగా , బరువుగా అనుకుంటాడు . కొడుకు అమ్మ అపురూపం అనుకుంటేనే కోడళ్ళు సరిగ్గా చూడని రోజులలో కొడుకే పట్టించుకోక పోతే ఇక కోడలు సంగతి చెప్పేది ఏముంది?

అల్లుడు మంచివాడే కానీ ,” ఇంత బతుకూ బతికి అల్లుడు దగ్గర ఉండటమా  “అని అమ్మమ్మ ఆభిజాత్యం .

కాలమలా గడుస్తున్నప్పుడు మనవరాలికి అరకులోయలో మెడికల్ ఆఫిసర్ గా పోస్టింగ్ వస్తుంది . మనవరాలికి ఇంకా పెళ్లి కాలేదు కనుక అమ్మమ్మ ని తోడుగా తీసుకుని వెళతాను అంటుంది . మనవరాలికి అమ్మమ అంటే చాలా ప్రేమ . చిన్నప్పుడంతా మనవరాలు అమ్మమ్మ దగ్గరే పెరిగింది . ఇప్పుడు వృద్ధాప్యం లో అమ్మమ్మ  ఒంటరిగా క్షణాలని గంటలుగా గడపడం మనవరాలికి ఇష్టం లేదు . రానని రానని మొరాయించినా బలవంతంగా తనతో  అరకు తీసుకుని వెళుతుంది .  అమ్మమ్మ ను చూడటానికి దార  అనే పనమ్మాయిని పెడుతుంది . రెండురోజుల పాటు అలిగి అన్నం తినకుండా దీక్ష చేసిన అమ్మమ్మ మూడోరోజుకు కుదుట పడుతుంది .

అరకు లోకి వచ్చాక జీవితం కొత్తగా మొదలు అయినట్టు ఉంటుంది అమ్మమ్మ కి . మనవరాలు హాస్పటల్ నుండి తిరిగి వచ్చేసరికి రోజుకోరకం షాక్ ఇస్తూ ఉంటుంది . ఇంటిముందు నాటడానికి తెచ్చి పడేసిన మొక్కలను మెల్లగా ఓపిక తెచ్చుకుని నాటుతుంది .ఒక రోజుల మనవరాలు గదిలో ఏదో  పని చేసుకుంటుంటే “బ్రోచే వారెవరురా ” అనే  పాట వినవస్తుంది . అచ్చు సుబ్బలక్ష్మి గొంతు లాగే వుంది ఎవరు పాడుతున్నారా  అని మనవరాలు బయటకు వచ్చి చూస్తే అమ్మమ్మే సన్నగా పాడుతూ  కనిపిస్తుంది . “అమ్మమ్మా !నీకు సంగీతం వచ్చా ?”అని అడిగితే “కొన్నాళ్ళు వీణ కూడా నేర్చుకున్నాను “అంటుంది . “ఇన్నాళ్లు మాకీ సంగతి తెలియదే “? అని మనవరాలు ఆశ్చర్య పోతే  అమ్మమ్మ నిర్లిప్తంగా నవ్వి “ఎలా తెలుస్తుంది ? నా పెళ్లయి  అత్తారింటికి రాగానే “పాటలు  తైతక్కలు మా ఇంట్లో లేవు . మాది పరువు గల కుటుంబం “అంది మా అత్తగారు . అంతే ! మరెప్పుడూ గొంతు విప్పలేదు . అంతే కాదు , నా పేరు గాయత్రి . కానీ నన్ను అందరూ మీ తాత మొదటి భార్య పేరున శేషమ్మ గానే పిలిచారు . అలా నేను ఆవిడ లో పరకాయ ప్రవేశం చేశాను “అని అమ్మమ్మ కళ్ళలో నీళ్లతో చెపుతుంది

ఆ మాటలు అన్నీ విన్నాక మనవరాలి హృదయాన్ని ఒక బాధా వీచిక బలంగా తాకుతుంది . అమ్మమ్మ మీద జాలి పెరిగిపోతుంది . ఒక రోజు అరకు లో గిరిజన కళాకారులు తయారు చేసిన వస్తువులతో ఎగ్జిబిషన్  జరుగుతుంటే వీల్ చైర్ లోనే అమ్మమ్మ ని ఎగ్జిబిషన్ తీసుకుని వెళుతుంది మనవరాలు . అక్కడ అమ్మమ్మ  రకరకాల బొమ్మలు , పూసల దండలు  అన్నీ  అబ్బురంగా చూస్తుంది  . మనవరాలు “నీకు బొమ్మలంటే ఇష్టమా ?”అంటే  “అవును . నా చిన్నప్పుడు నేను రామాయణం మొత్తాన్ని చిన్న చిన్న బొమ్మల రూపం లో తయారు చేశాను . నా పెళ్ళికి ముందు ప్రతి సంక్రాంతికీ మా ఇంట్లో బొమ్మల కొలువు పెట్టేవారు . ఆ బొమ్మలు ఇక్కడకు తెచ్చుకున్నా కూడా . మాకు ఆచారం లేదు అని మా అత్తగారు అంటే అన్నీవదిలివేసాను “అని చెపుతుంది

మనవరాలు రెండు రోజులు సెలవు పెట్టి విశాఖ వెళ్లి ఎక్కడో అటక మీద ఉన్న  పెట్టెలన్నీ దుమ్ముదులిపి బొమ్మలను తీసుకుని అరకు వస్తుంది . వారం  పది రోజులపాటు అమ్మమ్మ కళ్లన్నీ చికిలించుకుని మరీ బొమ్మలకు మరమ్మత్తులు చేస్తుంది . బొమ్మల్లో బొమ్మై పోతుంది . పని చేస్తూ ఎన్ని పాటలు పాడుతుందో . మళ్ళీ అమ్మమ్మ కొత్తగా గా పుట్టినట్టు , కొత్తగా బాల్యాన్ని అనుభవిస్తున్నట్టు , కొత్తగా యవ్వనాని ఆహ్వానిస్తున్నట్టు , కొత్తగా జీవితాన్ని సరి కొత్తగా జీవిస్తున్నట్టు , లోలోపల సృజన శక్తులు ఏవో ఆత్మను , శరీరాన్ని దీప్తివంతం చేస్తున్నట్టు

కొత్తగా కనిపిస్తుంది . ఆ ఇంట్లోకి కొత్తగా ఆమని వస్తుంది . ఎలకోయిల గొంతు విప్పుతుంది

చివరకు ఒక రోజు అమ్మమ్మ చేసిన బొమ్మలన్నిటితో ఒక బొమ్మల కొలువు . అరకు వాలీ లోని స్టాఫ్ అంతా వస్తారు . కూతురు , అల్లుడు , ఇంకా చాలామంది చిన్నా , పెద్దా  .  అందరూ బొమ్మలకొలువు చూసి ఆశ్చర్యపడిపోతారు .

అందరూ మెచ్చుకుంటుంటే అమ్మమ కళ్ళలో వెలుగు , జీవితం సాఫల్యం చెందినట్టు ఒక వింత అనుభూతి

రాత్రి పది అవుతుంది . అమ్మమ్మ అలసి పోయిందని మనవరాలు గదిలోకి తీసుకుని వెళ్లి పడుకోబెడుతుంది . హార్లిక్స్ తీసుకుని వస్తాను అని వంటగదిలోకి మనవరాలు వెళుతుంటే అమ్మమ్మ “మరుగేలరా   ఓ  రాఘవా “పాడుతూవుంటుంది . ఆ పాట  గాలి అలలో  తేలి  విశ్వమంతా వ్యాపిస్తుంది .ప్రతి చెట్టునూ , పుట్టనూ , పలకరిస్తుంది .పయనించీ , పయనించే ఒక లేత మావి చిగురు పచ్చదనం లో దాక్కుంటుంది . ఒక గండు కోయిల గొంతు లో ఉండిపోతుంది . ఒక మలయానిల  గానం లో కుదురుకుంటుంది

హార్లిక్స్ తీసుకుని మనవరాలు వచ్చేసరికి పాట  ఆగిపోతుంది

ఇక్కడ మన్నెం శారద  కథ ముగిస్తుంది

ఇక ప్రతి పాఠకుడూ తన కథ  ఏదో  తాను  రాసుకోవాలి . మన అమ్మమ్మ ల్లో , నాన్నమ్మ ల్లో ఉన్న  సృజన శక్తులను మనం గమనించామా ? వాళ్ళ దాకా ఎందుకు ? కనీసం మన అమ్మల్లో , మన సహచరులలో ఎవరిలో ఏ  రహస్య పాల పుంతలు దాగి ఉన్నాయో మనమెప్పుడైనా హృదయం వొగ్గి విన్నామా ? వాళ్ళు ఒకవేళ పాటలు పాడితే  ఎప్పుడైనా వాళ్ళ పాటలో ఒక్క స్వరం అయినా అయ్యామా ? వాళ్ళు బొమ్మలు గీస్తే ఆ బొమ్మల్లో ఒక్క రంగు చుక్క అయినా అయ్యామా ? పోనీ వాళ్ళు కధో  కవిత్వమో రాస్తే  వాళ్ళకోసం ఒక్క అక్షరమో , ఒక్క వాక్యమో మనలోనుండి తీసి ఇచ్చామా ? మన సొంతం అనుకునే మనుషుల  లోలోపలి అంతరంగాలలోకి ఎప్పుడైనా మన సాలోచనల లోచనం విచ్చుకుందా ?

ఈ ప్రశ్నలకు మనం జవాబు ఎవరికో చెప్పుకోవలసిన పని లేదు . మనకు మనం జవాబు చెప్పుకుని , ఆ జవాబు తో సౌకర్యవంతం గా ఉండగలమా ? ప్రయత్నించండి

మా అమ్మమ్మ  పాట  గురించి “అమ్మమ్మ పాట “అనే పేరుతొ నేనొక కథ  రాయాలి అని నేను చాలా తపన పడ్డాను  కానీ రాయలేదు .ఇప్పుడిక రాయవలసిన అవసరం కూడా లేదు

*