తెలుగు కథలో తండా జెండా ‘పురుడు’

ఒక్కోసారి కథకి రెక్కలొచ్చి ఎక్కడెక్కడికో ఎగిరిపోతూ ఉంటుంది. కథలోంచి కథలోకి  దూకుతుంది. పువ్వుల్నీ, పిట్టల్నీ, చెట్టునీ, రాయినీ తాకి మాటలు తెప్పిస్తుంది.  ఇదో మాయలమరాఠీ కథావిధానం. దీని మూలం జానపదంలో ఉంది. ఏడిపిస్తుంది.. భయపెడుతుంది.. వెంట లాక్కునిపోతుంది.కట్టిపడేసుకుంటుంది. నోటికతలోంచి రాతకథలోకి బట్వాడా అయిన కథనపద్ధతి ఇది. పట్టణం ఇంకా పూర్తిగా రెక్కలు విప్పుకోని పల్లెబతుక్కి దగ్గరగా ఉండే రచయితల కథల్లో ఇది ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది. కథలోంచి కథను పుట్టించి నడిపించే నైపుణ్యాన్ని, ఇప్పటికీ అడివంచు పల్లెలోనే ఉన్న యండపల్లి భారతి కథల్లో చూడచ్చు.  రమేశ కార్తీక్‌ నాయక్‌ కూడా తండా బిడ్డ. అతను రాసిన  ‘పురుడు’ నన్ను ప్రత్యేకంగా ఆకట్టుకోవడానికి బహుశా ఈ కథనవిశేషం కారణం కావచ్చు.

పేరుకు తగ్గట్టే పురిటి కష్టాలను చెప్పిన చిన్న కథ ‘పురుడు. పురుటి నొప్పులు ఆడవాళ్లందరికీ ఒకటే కావచ్చుగానీ, గుట్టలు అడవుల తండాల్లోని ఆడవాళ్ల పురిటి కష్టాలను, పట్టణాల్లోని ఆడవాళ్ల పురిటి కష్టాలతో పోల్చలేం. తండాబిడ్డలు మాత్రమే దాన్ని బలంగా చెప్పగలరు. బర్రెల కొట్టంలో పేడా ఉచ్చా ఎత్తిపోస్తూ ఉండగానే నొప్పులు మొదలైన ఝమ్లి కథే ‘పురుడు’. నొప్పులతో మెలితిరిగిపోతున్న పదహారేళ్ల ఝమ్లికి  తండా ఆడవాళ్లంతా కలిసి పురుడు పోసిన వైనాన్ని రమేశ కార్తీక్‌ నాయక్‌ కథగా మలిచారు. ఇది మాత్రమే అయితే, కథగా దీనికి ప్రత్యేకత ఏముంటుంది?

పందిరి కింద నుంచి వేపచెట్టు కిందకీ, అక్కడి నుంచీ మరొక తావుకీ ఝమ్లి పడుకున్న మంచాన్ని తిప్పుతూ ప్రసవం కోసం ఎదురు చూస్తున్నారు. ‘యే బా..యే  యా.. యేబాయియే మరియే.. మన బచాడో’ అంటూ మూలుగుతోంది ఝమ్లి. మంచం చుట్టూ చేరిన ఆడవాళ్ల నుంచి తలా మూడేసి వెంట్రుకలు తీసుకుని తాయత్తుగా పేని, ఆమె ఎడమకాలికి కట్టారు. ‘నీకు మంచి బిడ్డ పుడ్తడు’ అని అనునయిస్తూ తండా ఆడవాళ్లలో ఒకరు తన చిన్ననాటి అనుభవాన్ని కథగా మలిచి చెప్పడం మొదలు పెట్టారు. అది కూడా పురుటి కష్టం కథే! కాకపోతే ముప్పయ్‌ నలబై ఏళ్ల కిందటిది. ఆనాటి హింగ్ళా పురుటి కష్టం ముందు, ఈనాటి ఝమ్లి కష్టం ఎంత?

బంగారంలా మెరిసే జుట్టు.. తేనె కళ్లు.. ఎర్రటి పిల్ల హింగ్ళా. ఆమె కడుపులోపడ్డ పిండం మూడుసార్లు కరిగిపోయింది. అందుకు బలమైన కారణాలే ఉన్నాయి.

మొదటిసారి- ఇప్పపూలను  ఏరడానికి పోయినపుడు చూసుకోకుండా నెమలి గుడ్లమీద కాలేసింది. అవి పగిలిపోయాయి, హింగ్ళా కడుపులోని పిండంలాగే!

రెండోసారి- హింగ్ళా మొగుడు వేటాడి తెచ్చిన కుందేలును కోసినపుడు, దాని కడుపులో పది పిల్లలు ఉన్నాయి. ఆ పిల్లలను తీసి పారేసి కూర వండేశారు. హింగ్ళా కడుపులోని పిండం కూడా జారిపోయింది.

మూడోసారి- హింగ్ళా ఇంట్లోకి ఉడుము దూరింది. ఆచారం ప్రకారం దాని కాళ్లను దాని తోకతోనే కట్టి, కుండలో పెట్టి, ఎర్రటి లేదా తెల్లటిగుడ్డతో కుండ మూతిని బిగించి, ఇంటి గడప ముందు రెండడుగుల లోతలో దాన్ని పూడ్చిపెట్టాలి. కానీ హింగ్ళా అలా  చేయలేదు. ఆ పూట ఎందుకో ఉడుము మాంసం తినాలపించింది ఆమెకి. ఇంట్లోకి వచ్చిన ఉడుముని వండుకుని తినేసింది. కడుపు  పోయింది.

ఆతర్వాత  రెండేళ్లూ ఆమె కడుపు పండలేదు.

వానాకాలం చివరి రోజున హింగ్ళా కలలోకి ఒక జింక వచ్చి ఇలా చెప్పింది.. ‘నేను సచ్చిపోతున్నాను. నా బిడ్డ , నీ మేకలమందలో ఉంది. ఆకలికి నీరసించిపోయింది. దాన్ని నువ్వు జాగర్తగా చూసుకో’. ఈ మాట చెప్పిన జింక,  చెట్టులా మారిపోయింది. ఆ చెట్టుకి జింక కొమ్ముల వలే కొమ్మలు మొలుస్తూ ఉంటే, ఆ చప్పుడుకి హింగ్ళాకి మెలకువ వచ్చేసింది. మొగుడ్ని వెంటబెట్టుకుని మేకల మందలోకి వెళ్లి వెతికింది. మేకలన్నీ ఒక వైపునకు చేరి నిలుచుని ఉంటే, బుజ్జి జింకపిల్ల మాత్రం  ఒక మూలన పడి ఉంది. రెండు రోజుల కిందటే ఈనిన మేక పొదుగు దగ్గరకు జింకపిల్లను తీసుకువెళ్లింది. ఆ మేక జింకపిల్లకు పాలు ఇవ్వకపోగా, కాలితో ఎగిసి తన్నింది. జింకపిల్లని హింగ్ళా ఇంట్లోకి తీసుకువెళ్లింది. మొగుడ్ని కింద పడుకోమని చెప్పింది. మంచంమీద తన పక్కనే జింకపిల్లను పడుకోబెట్టుకుని జోలాలి పాడింది. పాడుతూ పాడుతూ తన రొమ్మును జింకపిల్ల నోటికి పట్టించింది. ఆ రాత్రంతా జింకపిల్ల పాలు తాగుతూనే ఉంది.

తెల్లారి నిద్రలేచి చూస్తే, హింగ్ళా రెండు రొమ్ముల నుంచి లేత పసుపురంగులో పాలు కారుతూ ఉన్నాయి. కానీ, పక్కన జింకపిల్ల లేదు. చాపమీద పడుకున్న మొగుడ్ని లేపి, జింకపాప  ఏమైందని అడిగింది. అతను, ‘కలగన్నావా” అని అడిగాడు.

రాత్రి జరిగింది నిజమా, కలా? అర్థం కాలేదు హింగ్ళాకి. ఇంటి చుట్టూ వెతికింది. తనకు దోస్తు అయిన అమ్మాయిని జింకపిల్ల గురించి అడిగింది. అప్పుడామె, జింకపిల్ల గురించి చెప్పలేదు గానీ, ‘నిన్న రాత్రి మూత్రం  వస్తుందని నిద్రలేచి ఇంటి బైటికి అచ్చిన. అప్పుడు ఓ నక్క తండాలో తిరగడం చూసిన’ అని చెప్పింది.

‘పిల్లజింక నక్కకు బలైపోయిందే’ అని హింగ్ళా కొన్ని రోజులపాటు దుఃఖించింది. దుఃఖబాధ నుంచి బయటపడుతున్న కాలంలో హింగ్ళాకి నాలుగోసారి కడుపు వచ్చింది.

ఈసారి కూడా మునుపటి లాగే హింగ్ళాకి కడుపు నిలవదని తండా అంతా అనుకున్నారు. కానీ, ఏడు నెలలకే పురిటి నొప్పులు మొదలైనాయి. రెండు రోజులైనా ప్రసవం కాలేదు. నొప్పులు తగ్గలేదు. తండా ఆచార పద్ధతిలో పురుడు పోయాలని ఆడవాళ్లంతా అనుకున్నారు. పొయ్యి వెలిగించి మరిగే నీళ్లలో గోనె సంచులు ముంచి నానబెట్టారు. వాటిని ఎడ్లబండి మీద ఒత్తుగా పరిచి హింగ్ళాని  పడుకోబెట్టారు. ఇద్దరు మనుషులు కాడెను లేపి చేతులతో పట్టుకుని ఎత్తు పల్లాలున్న రాళ్లదారిగుండా వేగంగా పరుగులు తీశారు. డప్పులు, ఇనుప పళ్లేల మీద శబ్దాలు చేస్తూ తండాజనం బండి వెనుకే ఉరికారు.  అటువంటి  భీకర సమయంలో ప్రసవం జరిగింది. అట్లా అమ్మ కడుపులోనుంచి బయటకొచ్చి, ఎడ్లబండి వెదురు బొంగుల సందుల్లోంచి జారి కిందపడిపోకుండా దక్కిన బిడ్డే ఝమ్లి.

తన తల్లి పడ్డ పురుటి కష్టం ముందు, తన బాధ ఎంత!

కథ  వింటూనే బిడ్డను కనేసింది ఝమ్లి.

ఇదీ కథ. ఇదే కథ. కానీ ఇది మాత్రమే కథ కాదని ఈ కథలోని కథ చెబుతుంది.

పైకి ఇది ఝమ్లి కథ. నిజానికిది హింగ్ళా కల కథ. చెప్పదలచుకున్న అసలు కథంతా ఈ కలలోనే ఉంది.

అడవి దాటిన జింక, మేకలమందలో ఈనడం ఏమిటి? అడవి బయటి అభద్ర జీవితానికి ఇది సూచిక. పిల్లజింకకు పొదుగు కుడపాల్సిన తల్లిజింక ఏమైంది? యే మెకం బారిన పడిందో! బేలకళ్ల జింకబిడ్డని చూసి మేకతల్లిలో మాతృత్వం పొంగలేదు ఎందుకు? జింకా, మేకా జాతులు వేరు. జింక అడవిజీవి. మేకది మైదానజీవనం. అడవి మీద హక్కు మైదానానికే కావాలి. ఆధిపత్య హింస. నాలుగుకాళ్ల వనజీవికి పాలు పంచే హింగ్ళా వంటి మానవీయ జీవులూ ఉంటారు. కానీ అది ఆమోదనీయ ప్రేమ కాదు. కునుకు తీస్తే చాలు కాటేసే కుట్రలు పన్నుతుంటారు. మానవత్వాన్ని కల దాటనివ్వరు. ఎర వేసి ఎత్తుకుపోవడానికి జింకపిల్లల కోసం రాత్రి తండాలో నక్కలు తిరుగాడుతూనే ఉంటాయి.  అవును..మైదానమంతా నక్కలమయం. అడవి జీవి ఆదమరిస్తే ప్రమాదం. మణిపూర్‌ చెబుతున్నది ఇదే కదా? అవునవును ఇదే కథ!

తెలుకు కథకు తండా పరిమళాలను అద్దిన కథ ఇది. అక్కడక్కడా యధాతధంగా బంజారా మాటలు వాడడం బావుంది. ‘గుండ్రంగా మర్రికాయాల మెరుస్తున్నడు’ అని  సూర్యుడినీ, ‘ఆకాశంల నుండి నల్ల చీమల్లా దిగుతా ఉంది’ అని చీకటినీ వర్ణించడం తండాబిడ్డ అయిన రమేశ కార్తీక్‌ నాయక్‌కి మాత్రమే సాధ్యం అవుతుంది. సంచార, అర్ధ సంచార తెగల గురించి తప్ప, ఆ తెగల నుంచి కథాసాహిత్యం తగినంతగా పుట్టలేదు. ఈ కొరత ఇప్పుడిప్పుడే కొంత తీరుతోంది రమేశ కార్తీక్‌ నాయక్‌ వంటి వారివల్ల.  ముప్పయ్యేళ్లు కూడా లేని ఈ పిలగాడు ‘ఢావ్లో’ పేరుతో ఇప్పటికే ఒక కథా సంపుటినే వెలువరించాడు. ముందు ముందు తండా జెండాను తెలుగుకథావీధిలో రెపరెపలాడిస్తాడనే నమ్మకం కలిగిస్తున్నాడు.

*

‘ పురుడు ‘ కథ ధావ్లో కథా సంపుటి లోనూ, వేంపల్లి షరీఫ్ సంకలన పరచిన ‘ యువ ‘ కథల పుస్తకం లోనూ ఉంది.

పురుడు