తెలంగాణ గీతంలో భాష ఎవరిది? భావం ఎవరిది??

తెలంగాణ గీతంగా అందెశ్రీ రచించిన ‘‘జయజయహే తెలంగాణ” ప్రస్తుతం అనేక వాదవివాదాలకు దారి తీసింది. ఈ పాటను అందెశ్రీ పప్పు నారాయణాచార్య నుండి కొన్ని లైన్లు స్వీకరించాడని, లేదు ‘‘జయజయ ప్రియ భారత జనయిత్రీ దివ్యధాత్రి” అని దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి రచించిన గేయం నుండి తీసుకున్నారని మరికొన్ని వాదనలు ఉన్నాయి. ఇవన్నీ సరేగని తెలంగాణ ఆత్మగౌరవాన్ని పలికించే తెలంగాణ భాషలో ఈ పాటను రచించకపోవడం చాలా విషాదకరం. తీవ్ర అభ్యంతరకరం.

తెలంగాణ ఉద్యమం నీళ్లు, నిధులు, ఉద్యోగాల నినాదం మీద పురుడు పోసుకున్నప్పటికీ, అంతకు మించిన ఆత్మగౌరవ కాంక్ష అందులో దాగి ఉంది. తెలంగాణ ప్రాంత ప్రజల సంస్కృతిని, భాషను చాలా కాలం పాటు పాలకులు అవహేళన చేశారన్నది కాదనలేని సత్యం. ఇక తెలంగాణ సాహిత్యాన్ని కూడా చాలా వరకు విస్మరణకు, నిర్లక్ష్యానికి గురి చేశారు. అందుకే తెలంగాణ ఉద్యమం ఆత్మగౌరవం కోసం పురుడు పోసుకున్నది. 1952లోనే తెలంగాణ ఔన్నత్యాన్ని చాటుతూ రావెల వెంటక రామారావు తెలంగాణ మాతృగీతాన్ని రచించాడు. అట్లా తెలంగాణ అంటే కేవలం అభివృద్ధి పరమైన అన్యాయాల గురించే కాక, భాషా సంస్కృతులకు జరుగుతున్న నిర్లక్ష్యాలను ఎప్పటికప్పుడూ నిలదీస్తూ వచ్చింది ఉద్యమం. తెలంగాణ భాషను అటు పాఠ్య పుస్తకాల్లోగానీ, ఇటు దినపత్రికల్లోగానీ కనీస చోటుకు ఆస్కారం లేకుండా చేశారు. ఇది అనుకోకుండా జరిగిందేమీ కాదు. ఇక ఉద్దేశ్యపూరితంగా తెలంగాణ భాషను అవహేళనలు చేసేందుకు సినిమాల్లో సైతం కమెడీయన్​లకు, విలన్​లకు పెట్టిన సందర్భాలు కోకొల్లలు. మరి అంత అన్యాయానికి వివక్షతకు తెలంగాణ భాష గురైందనే విషయాన్ని తెలంగాణ కవులు, రచయితలు, విమర్శకులు గడిచిన మూడు దశాబ్దాలుగా చర్చకు పెట్టారు. భాషాశాస్త్రవేత్తలు ఆచార్య రవ్వా శ్రీహరి, నలిమెల భాస్కర్​ వంటి వారు తెలంగాణ భాషకు పట్టం కట్టేందుకు ఎంతో శ్రమించారు. ఈ నేపథ్యంలో తెలంగాణ ఆత్మగౌరవాన్ని ప్రతిఫలించేలా తెలంగాణ భాషలో రాష్ర్ట గీతం ఉండాలి. మరి అందెశ్రీ రచించిన ‘జయజయహే తెలంగాణ’గీతంలో ఇలాంటి సోయి మచ్చుకైనా కనిపించదు. పూర్తిగా వాడుకలో లేని మృతభాషలో సంస్కృత పదజాలంతో ఆధిపత్య స్వభావాన్ని ఈ గీతం కలిగి ఉన్నది. పండితుల మెప్పుకోసం, పండితుల కోసమే రాసినట్టుగా ఉండడం విడ్డూరం.

‘‘కళల మంజీరాలు…శారత స్వరనాదాలు

పల్లవుల చిరుజల్లుల ప్రతి ఉల్లము రంజిల్లగ…”వంటి పద ప్రయోగాలు ఈ రాష్ర్ట గీతంలో పదపదాన కనిపిస్తాయి. నిజానికి ఇది పద్యకవుల భాష. అది పండితులదే తప్ప, పామరులది కాదు. శంకరంబాడి సుందరాచార్యులు రచించిన మా తెలుగు తల్లి గీతంలో ఇలాంటి పద ఆడంబరాలు మచ్చుకైనా కానరావు.

‘‘గలగలా గోదారి తరలిపోతుంటేను

బిరబిరా కృష్ణమ్మ పరుగులిడుతుంటేను

…….

నీ ఆటలే ఆడేము, నీ పాటలే పాడేము”అంటూ సుందరాచార్యులు సుందరంగా అచ్చ తెలుగు పదాలతో ఆనాడు పాట రాశారు. మరి ఈ కాలాన అందెశ్రీ మాత్రం ఎవ్వరూ వాడని భాషలో పాట రాయడం దేనికి సంకేతం? తెలంగాణ భాషకు అన్యాయం జరిగిన విషయం ఆయనకు తెలియదనుకోవాలా? లేక బ్రాహ్మణ పండితుల మెప్పుకోసం అర్రులు చాచడమా? తిరోగమన సంప్రదాయ కంపుకు ఎందుకంత బానిస కావడం? తెలంగాణ గ్రామీణ ప్రాంతంలో దళితుల ఇంట పుట్టిన కవికి, అక్కడి నుడికారం తెలియకుండా ఎలా ఉంటుంది. మరి ఎందుకని అందెశ్రీ ఈ రకమైన కొద్దిమంది భాషను ఎత్తుకొని నూటికి తొంభైమందిగా ఉన్న వారికి దీనిని దూరం చేసినట్టు?

‘‘శ్రమయాగం, శారద స్వరనాదాలు, ఒడలు పులకరించడం’’వంటి పదాల ప్రయోగాలు తెలంగాణ మట్టి మనుషులకు ఏ మేరకు అర్థమవుతాయో అందెశ్రీకే తెలియాలి. పైగా ‘‘గోలుకొండ నవాబుల గొప్ప వెలుగు’’అని మొదట ఉన్నదాన్ని మార్చి ప్రస్తుతం ‘‘గోలుకొండ భాగ్యనగరి వెలుగు’’అని ఎవరి మెప్పుకోసం మార్చినట్టు? అనే అనేక ప్రశ్నలు ఇప్పుడు సామాన్య ప్రజల్ని తొలుస్తున్నాయి.

ఇక ఈ గీతంలోని భావం విషయానికొస్తే… పాటలో సగానికి పైగా ఆధిపత్య భావజాలాలకు కేంద్రంగా నిలిచిన రాజ్యవ్యవస్థలను, వ్యక్తులను కొనియాడడం మరింత ఆశ్చర్యకరం. కాకతీయ, శాతవాహన రాజులను గురించి కీర్తించాడు ఈ కవి. వారి గొప్పతానాన్ని కీర్తించడమంటే ఆ రాజుల మీద తిరగబడిన సామాన్యులను అవమానించడమే అవుతుంది. ఇక సంస్కృత కవుల మీద గంపెడు ప్రేమను గుప్పించాడు ఈ కవి. సామాజిక స్పృహను వదిలిన అనేకమంది కవులు నాటి రాజుల మెప్పుకోసం, తోటి పండితుల ప్రశంసల కోసం, గండపెండారాల కోసమే రచనలు చేశారనేది పచ్చినిజం. మరి ఆ కవులను, వారి రచనలను కీర్తించడంలో అందెశ్రీకి ఏ దృక్పథం ఉన్నట్టు? ఆనాటి కవుల వలెనే ఈ కవి కూడా ఎవరినో మెప్పించడానికే రాసినట్టుగా స్పష్టంగా కనిపిస్తున్నది. ఈ సమాజంలో సమానత్వం తమ వంతుగా త్యాగాలు చేసిన దున్నా ఈద్దాసు, రాకమచర్ల వెంకటదాసు, ఏపూరి హనమద్దాసు వంటి కవులను పట్టించుకోలేదు. అలాగే ప్రజల కోసం ప్రాణమిచ్చిన అనేక మంది ప్రజా నాయకులు దొడ్డి కొమురయ్య, చాకలి ఐలమ్మ వంటి వీరులను స్మరించనేలేదు. ఇక దళిత జాతి ఉద్ధరణ కోసం పని చేసిన భాగ్యరెడ్డి వర్మవంటి వారికి ఈ గీతంలో చోటు దక్కనేలేదు. అంటే అందెశ్రీగారి లక్ష్యం సామాన్యులు కాదు. కేవలం పిడికెడు మంది అగ్రవర్ణపండితులను మెప్పించే లక్ష్యంతోటే ఈ గీతాన్ని రచించాడనేది ఈ విధంగా స్పష్టమవుతున్నది.

రాష్ర్ట గీతంలోనే కాదు అందెశ్రీ పలు పాటల్లో ఇదే రకమైన పద్యకవుల శైలి కనిపిస్తది. సమాజం ఆధునికంగా పోస్ట్​ మాడర్నిజం దశకు చేరుకున్నా సరే, అందెశ్రీ మాత్రం ఇంకా మృతభాషలోనే రచనలు చేస్తూ బ్రాహ్మణీయ మనువాద భావజాలంలో మునిగి తేలుతూ పులకరిస్తున్నారు. తెలంగాణ ఉద్యమ పాటల ఒరవడిలో గద్దర్​ నుండి నేటి వరకు ఉన్న వందలాదిమంది పాటకవుల్లో ఈ రకమైన తిరోగమన చైతన్యం మనం ఒక్క అందెశ్రీలో మాత్రమే చూడగలం. అందుకు కారణం ఆయన ఎక్కడో దారి తప్పడనేది ఇప్పుడు తెలుగు సమాజంలో ఎంతోమంది నాలాంటి వారి ఆవేదన.

*