చదివాక ఆమెతో మనకూ స్నేహమే!

మూడు నెలల  క్రితం హెలీన్ హాన్ఫ్  ( Helene Hanff ) పేరు నాకు తెలీదు.

ఆమె రచనల గురించి కూడా అస్సలు తెలీదు. పోయినేడు యూజ్డ్ అండ్ రేర్ పుస్తకం చదివినప్పుడు ఈ పుస్తకాల ప్రపంచంతో ప్రేమలో పడిపోయి పుస్తకాల గురించిన పుస్తకాలు ఏమున్నాయి అని కనుక్కొని  చాలా పుస్తకాలు కొన్నాను.

అదిగో ఆ పరంపరలోనే హెలీన్ హాన్ఫ్ అత్యంత ప్రసిద్ధి, ఆదరణ పొందిన 84 చారింగ్ క్రాస్ రోడ్
అనే పుస్తకం గురించి తెలుసుకున్నాను. అసలు ఆ పుస్తకం ఉత్తరాల రూపంలో రాశారని  తెలియగానే చాలా ఆకర్షణ పుట్టింది. ఎందుకంటే నాకు ఉత్తరాలు ద్వారా కథ చెప్పడం అనేది చాలా చాలా ఇష్టమైన ప్రక్రియ.

అందులో ఇక్కడ కథ కూడా కాదు.

తన జీవితంలో ఒక ఇరవై  సంవత్సరాల పాటు ఒక పుస్తకాల షాపు నడిపే వ్యక్తితో స్నేహమే ఈ కథ.

అట్లాంటిక్ సముద్రానికి  ఒక వైపు న్యూ యార్క్ లో నివసించే హెలీన్ హాన్ఫ్ మరొక వైపు లండన్ లో మార్క్స్ అండ్ కో అనే కంపెనీ లో పనిచేసే ఫ్రాంక్ డోయల్ అనే వ్యక్తితో పుస్తకాల కోసం జరిపిన ఉత్తర ప్రత్యుత్తరాలు ఈ కథని నడిపిస్తాయి.

ఆమెకి ఆ షాపు లో పని చేస్తున్న వ్యక్తులకి మధ్య ఎలాంటి బంధాల్ని నెలకొల్పాయో అన్న సంగతులు పాఠకుడికి కూడా వాళ్ళందరూ చాలా దగ్గర అయ్యేలా చేస్తాయి.

కేంబ్రిడ్జ్ డాన్, సర్ ఆర్థర్ క్విల్లర్-కౌచ్  ఉపన్యాసాల పుస్తకాన్ని ఏదో లైబ్రరీ లో చూసిన హాన్ఫ్ ఆ పుస్తకాన్ని చదివి అందులో పేర్కొన్న అన్ని పుస్తకాలను చదవాలని నిర్ణయించుకుంటుంది.  న్యూయార్క్ సెకండ్ హ్యాండ్ షాపుల్లో అవి దొరకకపోయేసరికి కొంచెం నిరుత్సాహపడుతుంది. 

అజ్ఞాతమైన క్లాసిక్స్ ప్లస్  బ్రిటిష్ సాహిత్య శీర్షికల కోసం, Saturday Review of Literature అనే మ్యాగజైన్ లో ఒక ప్రకటన లో మార్క్స్ & కో పుస్తకాల షాప్ గురించి చూస్తుంది. తనకి కావల్సిన కొన్ని పుస్తకాల కోసం తన ఆర్థిక పరిస్థితి గురించి చెప్తుంది. తను ఆ పుస్తకం కోసం ఎంత ఖర్చు పెట్టగలదో చెబుతూ 1949 లో మొదటి ఉత్తరం రాస్తుంది.

ఫ్రాంక్ డోయెల్ ఆమెకు ఆ పుస్తకం పంపుతూ సమాధానం రాయడం తో మొదలైన ఈ ఖండాంతర స్నేహం విస్తరిస్తుంది.

కేవలం వీరిద్దరి మధ్యే కాకుండా, హన్ఫ్, అతని   ఇతర సిబ్బంది మధ్య కూడా ఎన్నో పుస్తకాల క్రిస్మస్ ప్యాకేజీల, పుట్టినరోజు కానుకల దాకా వెళ్తుంది. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత బ్రిటన్‌లో ఆహార రేషనింగ్, డోన్  ప్రసంగాలు, యార్క్‌షైర్ పుడ్డింగ్ తయారు చేయడం, బ్రూక్లిన్ డాడ్జర్స్, క్వీన్ ఎలిజబెత్ కోరొనేషన్ ఇలా చాలా అంశాల మీద ఆసక్తికరమైన చర్చలు జరుగుతాయి. చివరికి 1968 లో అపెండిక్స్ ఆపరేషన్ జరిగినప్పుడు విషమించిన పరిస్థితుల వల్ల  ఫ్రాంక్ డోయెల్ మరణించే వరకూ కొనసాగింది.

1949 లో అప్పుడే రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం ముగిసిన పిదప ఆర్థిక సంక్షోభాన్ని ఎదుర్కొంటున్న ఇంగ్లాండ్ లోని పరిస్థితుల తో మొదలయ్యి 1969 వరకూ సుమారు ఇరవై సంవత్సరాల హెలీన్ హాన్ఫ్- ఫ్రాన్క్ డోయెల్ లో జీవన ప్రస్థానం ఆ లేఖల్లో మనకు కళ్ళకు కట్టినట్టు కనబడుతుంది.

ఆ ఇరవై ఏళ్లలో ఎన్నో సార్లు లండన్ లో ఫ్రాంక్ ని కలిసి మార్క్స్ అండ్  కో చూడాలని ఎంతో అనుకున్నా ఫ్రాంక్ జీవించి వున్నప్పుడు హాన్ఫ్ ఆ పని చెయ్యలేక పోయింది. ఫ్రాంక్ మరణించిన తరువాత ఫ్రాంక్ కుటుంబసభ్యుల, మార్క్స్ అండ్  కో కంపెనీ యాజమాన్యం అనుమతి తీసుకుని ఆ ఉత్తరాలను లండన్ లో ఆ సెకండ్ హాండ్ బుక్ షాపు ఉన్న అడ్రస్ 84, చారింగ్ క్రాస్ రోడ్ పేరు తో పుస్తక రూపం లో ప్రచురిస్తే అది ఒక సంచలనమయ్యింది.

ఎంతటి సంచలనమంటే ఆ పుస్తకాల షాపు ఉన్న స్థలం లో ఇప్పటికీ ఒక శిలా ఫలకం శాశ్వతంగా ఉంటే.. హాన్ఫ్ న్యూయార్క్ లో నివసించిన 305 ఈస్ట్ 72వ స్ట్రీట్ దగ్గర వున్న ఎపార్ట్మెంట్ బిల్డింగ్ కి ఆమె గౌరవార్థం చారింగ్ క్రాస్ హౌస్ అని పేరు పెట్టారు. ప్రధాన ద్వారానికి దగ్గరగా ఇది 84, చారింగ్ క్రాస్ రోడ్ పుస్తక రచయిత్రి ఒకప్పటి నివాసమని ఒక బ్రాంజ్ ప్లేటు మీద ఫలకంలో రాసి వుంది.

లండన్ లో 84, చారింగ్ క్రాస్ రోడ్ అడ్రస్ లో వున్న మార్క్స్ అండ్  కో ఫ్రాంక్ డోయెల్, మార్క్స్ మరణాలతో మూతపడి తరువాత కొన్నేళ్లపాటు మ్యూజిక్ & సీడీ షాప్ గాను, చిన్న షాపింగ్ కాంప్లెక్స్ గాను రూపాంతరం అవుతుంది.  2009 వరకు అందులో ఒక మెడ్ కిచెన్ రెస్టారెంట్ కి నిలయమయింది . ఇప్పటికీ అలాగే చెక్కు చెదరకుండా ఉన్న ఆ ఐదంతస్తుల భవనం లో ఒక బెల్జియన్ రెస్టారెంట్ నడుస్తోంది.

చివరికి హెలీన్ హాన్ఫ్ ఇరవై ఏళ్ల పాటు వాయిదా వేస్తూ వచ్చిన తన లండన్  యాత్ర 1971 జూన్ లో సాధ్యమవుతుంది.

అప్పటికి 84, చారింగ్ క్రాస్ రోడ్ షాప్ ఖాళీ చేసినా ఇంకా మరమత్తు  చేయక పోవడంతో దాన్ని కూడా సందర్శిస్తుంది.  ఆ యాత్రా విశేషాలన్నీ డైరీ రూపంలో 1973 లో ది డచెస్ ఆఫ్ బ్లూమ్స్‌బరీ స్ట్రీట్‌ అనే పుస్తకం లో రికార్డు చేసింది. ఇది మరొక ఫీల్ గుడ్ బుక్. పుస్తక ప్రియులకి, ముఖ్యంగా ఇంగ్లీషు సాహిత్యంతో  పరిచయం వున్న వాళ్ళకి తెగ నచ్చే పుస్తకం. వీటికి సీక్వెల్ లా ఈ రెండు పుస్తకాలు రాయడానికి దారితీసిన  పరిస్థితులు చెప్తుంది.

చిన్న ఆత్మకథ  తరహా లో హాన్ఫ్ రాసిన Q’s Legacy మరొక ఆణిముత్యం. హెలెన్ హాన్ఫ్ పుస్తకాలు చదవటం నా మటుకు నాకు ఒక ఆప్త మిత్రుణ్ణి తయారు చేసుకోవడమే. ఆమెది చాలా చమత్కారం , విజ్ఞానం, వినోదం మేళవించిన రచనాశైలి.

ఈ పుస్తకాలు చదివాక ఫ్రాంక్ కి , వాళ్ళ షాపు లో పని చేసిన వాళ్ళకి ఎలా మంచి స్నేహితురాలు అయిందో,  అలాగే మనకి కూడా హెలెన్  మంచి స్నేహితురాలు అయిపోతుంది.

ఒక playwright గా జీవితంలో స్థిరపడదామనుకుంది.  1950 లలో సినిమా ఇండస్ట్రీ హాలీవుడ్ కి మారినప్పుడు   తను న్యూయార్క్ ని వదలడం ఇష్టం లేక అక్కడే ఉండిపోయి చిన్న పిల్లల కథలు, పత్రికల్లో వ్యాసాలు రాస్తూ వుంది.

ఇరవై ఐదేళ్ళపాటు ఎదుగూ బొదుగూ లేకుండా గడిపినా పుస్తకాల పై వుండే ఇష్టం కేవలం ఉత్తరాల్లో చెప్పుకొచ్చింది.

ఆ పుస్తకంతో ప్రపంచ ప్రఖ్యాతి గడించి ఏన్ బాంక్రాఫ్ట్ , ఆంథోనీ హాప్కిన్స్, జూడీ డెంచ్ ల తారాగణం తో సినిమాగా తీసిన  84 చారింగ్ క్రాస్ రోడ్ పుస్తకం ద్వారానే హాలీవుడ్లో తన కంటూ ఒక స్థానాన్ని సాధించుకుంది హెలీన్ హాన్ఫ్.

ఇక్కడ హాన్ఫ్ గురించి మరొక విషయం చెప్పాలి.

ఉత్తరాలు రాయడం ఆమెకి ఒక వ్యసనమో యేమో గాని తన పాఠకులు రాసిన ప్రతి ఉత్తరానికి జవాబు ఇచ్చేవారు. అందువల్ల ఆ 84 చారింగ్ క్రాస్ రోడ్డు పుస్తకాలకు రాయల్టీ కింద ప్రతి పుస్తకానికి మూడు సెంట్లు వస్తే ఆవిడ ఉత్తరం రాయడం వల్ల 6 సెంట్లు ఖర్చు  చేసే వారట.

ఈ మూడు పుస్తకాలు చదివిన ప్రతి వాళ్లు జీవితాంతం పెళ్లి చేసుకోకుండా గడిపిన హాన్ఫ్ తో కచ్చితం గా ప్రేమలో పడి తీరతారు. ఒక ట్రయాలజీ గా భావించే  ఈ రచనల తర్వాత మరికొన్ని పుస్తకాలు ప్రచురితమయ్యాయి.

ఆమె  రచనా శైలి , సెన్స్ ఆఫ్ హ్యూమర్ కోసం ఆ పుస్తకాలు కూడా తప్పనిసరిగా చదవాలని ఉంది.

*