ఆ నిందలూ నిష్టూరాలు అవసరమా?!

ప్రస్తుత కాలంలో మన సమాజంలో ఒక విచిత్రమైన ధోరణి కనిపిస్తోంది. మహానుభావులు మరణించిన తర్వాత, వాళ్ళ  మంచి పనులను పూర్తిగా విస్మరించి,  తీవ్రంగా విమర్శించడం ఆనవాయితీగా మారింది. ఉదాహరణకు:    రతన్ టాటా వంటి గొప్ప వ్యక్తులపై కూడా విమర్శలు వినిపిస్తున్నాయి.  కేవలం ప్రశంసించడం లేదా కేవలం విమర్శించడం కాకుండా, సమతుల దృక్పథాన్ని అలవాటు చేసుకోలేమా?!  మనిషి ఎంతటి బలవంతుడో అంతటి బలహీనుడు కూడా. అలాంటప్పుడు మనిషి బలహీనతలను ఎత్తి చూపుతూ, చేసిన గొప్ప పనులు, సాధించిన విజయాలను విస్మరించి తీవ్ర విమర్శలు  మాత్రం గుప్పించడం పెరుగుతూ పోతోంది.  వీలైనంత మానవీయ స్పర్శ  ఉన్నప్పుడే మనిషి పరిమళం బాగుంటుంది. అలాకాకుండా కఠినంగా వివిధ కోణాలని శోధిస్తూ విమర్శిస్తూ ఉంటే అది వికృతంగానే  అనిపిస్తుంది.

మేధస్సుకి మనసుకి మధ్య మనిషి నిరంతర పోరాటం సాగుతూనే  ఉంటుంది. వాటి మధ్య సమతుల్యతను సాధించడానికి ప్రయత్నిస్తూనే గెలుస్తూ-ఓడుతూ, ఓడుతూ-గెలుస్తూ ఉంటాడు.  మహానుభావులను విమర్శించేటప్పుడు, వారి గొప్ప మనస్సుతో పాటు సంక్లిష్ట మనస్తత్వాన్ని కూడా పరిగణనలోకి తీసుకోవాలి.  వాళ్ళ సాధికారతను , పరిమితులను రెండింటిని అర్థం చేసుకోగలగాలి, అపుడే మన విమర్శలు , ప్రశంసలు మరింత సమతుల్యంగా, న్యాయసమ్మతంగా ఉంటాయి.

ఇది ఎందుకు జరుగుతోంది?

మనోవైజ్ఞానిక దృక్పథంతో చూస్తే, బాల్యంలో దుర్వినియోగానికి, నిందలకు,  వివక్షకు గురైన వ్యక్తులు పెద్దయ్యాక ఇతరులను విమర్శించే ప్రవృత్తిని కలిగి ఉంటారని చెప్పవచ్చు. ఈ ప్రవర్తనను మనోవిజ్ఞానశాస్త్రంలో “రియాక్టివ్ అబ్యూజ్” అని పిలుస్తారు. మనోవైద్యుడు, రచయిత అయిన బెస్సెల్ వాన్ డెర్ కోల్క్  తన పుస్తకం “ది బాడీ కీప్స్ ది స్కోర్” లో బాల్యపు ట్రామా ఎలా వయోజన ప్రవర్తనను ప్రభావితం చేస్తుందో వివరించారు. ఈ పరిశోధన ప్రకారం, బాల్యంలో దుర్వినియోగానికి గురైన వ్యక్తులు తరచుగా ఇతరులతో సంబంధాలను నిర్వహించడంలో సమస్యలను ఎదుర్కొంటారు , తమ చుట్టూ ఉన్న ప్రపంచాన్ని శత్రుత్వపూరితంగా చూసే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంటుంది.

ఈ ప్రవర్తనకు సంబంధించిన కొన్ని ముఖ్యమైన అంశాలు

బాల్యంలో నిందకు, వివక్షకు గురైన వ్యక్తులు, తమను తాము రక్షించుకోవడానికి ఇతరులను విమర్శించే ప్రవృత్తిని పెంచుకుంటారు. ఇది వారి ఆత్మరక్షణ యంత్రాంగంగా పనిచేస్తుంది. బాల్యంలో నిస్సహాయ స్థితిలో ఉన్న వ్యక్తి, పెద్దయ్యాక తన జీవితంపై నియంత్రణ సాధించడానికి ప్రయత్నిస్తాడు. మానసిక గాయాలను అధిగమించలేని వ్యక్తులు తమ అనుభవాలను ఇతరులపై ప్రతిబింబించడం ద్వారా ట్రామా పునరావృతం జరుగుతుంది. సోషల్ సైన్స్ ప్రకారం, బాల్యంలో నేర్చుకున్న ప్రవర్తనలు వయస్సు పెరిగాక కూడా కొనసాగుతాయి. అణచివేయబడిన కోపం, మనోవ్యథ ఇతరులపై ప్రతికూల ప్రవర్తనగా వ్యక్తమవుతుంది, దీనివల్ల వారు తమ చుట్టూ ఉన్న ప్రపంచాన్ని శత్రుత్వపూరితంగా చూసే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంటుంది.

ఇవన్నీ కాకుండా,  ప్రస్తుత సమాజంలో, ప్రతిదాన్ని ప్రశ్నించడం, విమర్శించడం ఒక ఫ్యాషన్ అయింది. కొన్నిసార్లు ఇది సానుకూల మార్పులకు దారితీసినప్పటికీ, అతిగా మారితే హానికరమే. సోషల్ మీడియా ప్లాట్‌ఫారమ్‌లు ప్రతి ఒక్కరికీ తమ అభిప్రాయాన్ని వ్యక్తపరిచే అవకాశాన్ని ఇస్తున్నాయి. ఇది కొన్నిసార్లు నెగెటివ్ అభిప్రాయాలకు ఎక్కువ ప్రాధాన్యత ఇవ్వడానికి దారితీస్తుంది. 

చారిత్రక వ్యక్తులను కేవలం విమర్శించే ధోరణి సమాజంపై తీవ్ర ప్రభావాన్ని చూపుతుంది. మన చారిత్రాత్మక అవగాహనని పరిమితం చేసి, గతాన్ని పూర్తిగా అర్థం చేసుకోవడంలో విఫలమై, ఆ కాలపు అందులోని సంక్లిష్టతని గ్రహించలేకపోతాం. దీనివల్ల మనం నైతిక దిశానిర్దేశాన్ని కోల్పోయే ప్రమాదం ఉంది. గొప్ప నాయకుల జీవితాల నుండి నేర్చుకోగల విలువైన పాఠాలను విస్మరించి, వారి అనుభవాల నుండి లాభం పొందే అవకాశాన్ని కోల్పోతాం. అంతేకాకుండా, ఈ ధోరణి సామాజిక విభజనకు దారితీస్తుంది. చారిత్రక వ్యక్తుల పట్ల విరుద్ధ అభిప్రాయాలు కలిగిన సమూహాల మధ్య అగాధం పెరిగి, సమాజంలో ఐక్యత కొరవడుతుంది.

సమతుల దృక్పధం సమాజానికి అవసరం

ఈ పరిస్థితిని అధిగమించడానికి, మనం సమతుల్య దృక్పథాన్ని పెంపొందించుకోవాలి. ఒక వ్యక్తి యొక్క సాధనలు , లోపాలు రెండింటినీ పరిగణనలోకి తీసుకుని, వారి చర్యలను ఆ కాలపు చారిత్రక సందర్భంలో అర్థం చేసుకోవాలి. అదే సమయంలో, కేవలం విమర్శించడం కాకుండా నిర్మాణాత్మక చర్చలను ప్రోత్సహించాలి. చివరగా, చరిత్ర , సాంస్కృతిక అవగాహనను పెంపొందించే విద్యా కార్యక్రమాలను నిర్వహించడం ద్వారా, మన సమాజంలో మెరుగైన అవగాహన , సహనాన్ని పెంపొందించవచ్చు.

మన చరిత్రను , మహానుభావులను గౌరవించడం అనేది మన సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని కాపాడుకోవడానికి చాలా ముఖ్యం. అదే సమయంలో, వారి జీవితాల నుండి నేర్చుకోవడం , మన వర్తమాన సమాజాన్ని మెరుగుపరచడానికి ఆ పాఠాలను ఉపయోగించుకోవడం కూడా అంతే ముఖ్యం. సమతుల్య దృక్పథంతో, మనం మన గతాన్ని గౌరవించి, వర్తమానాన్ని అర్థం చేసుకుని, మెరుగైన భవిష్యత్తును నిర్మించగలం. ఈ సమతుల్య దృక్పథం మన సమాజాన్ని మరింత సహనశీలంగా, సమైక్యంగా , ప్రగతిశీలంగా మార్చుతుంది.

*

గమనిక: ఈ శీర్షికలో రచయిత వ్యక్తం చేసిన అభిప్రాయాలు వారి వ్యక్తిగతం. ఒక అభిప్రాయంగా మాత్రమే సారంగ దీన్ని ప్రచురించింది.