स्वामि नायडू- “जुगुनू”

यहाँ तो .. अंधेरा ही उजाले पर राज करता है ।
हमारे रहते आपकी जरूरत क्या आन पड़ी ? कहकर
दिया बुझा देते हैं जुगुनू।

बंदी बनकर बयार हीक मारती है।

तिमि-तिमिंगल नदियों को लील जाते हैं !
पूंजी के झंझावात के मारे पहाड़
कन्दुकोंं की मानिंद उड़ जाते हैं।

सातों समंदर सूखकर मरुस्थल बन जाते हैं।

पत्तों के आँसू जार-जार बहाते..
दावानल के दाह में विदग्ध हो जाते हैं वन उपवन!

लोग – लुगाई प्रदूषित पारावर बन जाते हैं ,
बुझे साझा चूल्हे बन जाते हैं ,
दरारें पड़ी खेती-बाड़ी बन जाते हैं ।
आंसुओं की बूंदे बन झड़ जाते हैं फूल।
आस्तीन का सांप बनकर बगल में ही पहरा देता है साया।

मुंह से बात बिल्कुल नहीं निकलती
होंठों की बालियों से पोल परवां की तरह उड़ते रहते हैं ।

लांछन लगी बिटिया रानी की तरह घर से बाहर करा दी जाती है सच्चाई !
दंष्ट्रोंओं से लगे खून के धब्बे पोंछते हुए भेड़िए ढोरों को
तिकतिकाते रहते हैं ।

मछलियों की ताल-तलैयों पर बगुले पहरा देते हैं !
गद्दे पर बैठकर प्रवचन सुनाते हैं बब्बर शेर!
भाग सतनारायण कथा सुनाते हैं!
आंसू बहाते कर्म सिद्धांत के सामने सर नवाते हैं हिरण!

सच्चाई,
झूठ के पैरों तले रौंदी जाती है।

अधर्म ही राज करता है।

नाइंसाफी ही सजा सुनाती है।

खुदगर्जी कोहरे की तरह गहरा जाती है।
इस सब का चश्मदीद गवाह बनकर
आँखें मूंद लेता है पहाड़ों पर विराजमान भगवान !!

तेलुगु मूल – स्वामि नायडू

మిణుగురులు

— సిరికి స్వామి నాయుడు

యిక్కడ .. వెలుగును శాసిస్తుంది చీకటి
మేముండగా మీరెందుకనీ
దీపాలార్పేస్తాయి మిణుగురులు
చెరపట్టబడీ దుర్గంధపూరితమవుతుంది గాలి
నదుల్ని తాగేస్తాయి తిమింగలాలు
పెట్టుబడుల పెనుగాలికి
బంతుల్లా ఎగిరిపోతాయి కొండలు
యింకి ఎడారులై పోతాయి సముద్రాలు
ఆకులకన్నీళ్లు కారుస్తూ ..
కార్చిచ్చు దాహానికి దగ్ధమైపోతాయి అడవులు !

మనుషులు కలుషిత కాసారాలైపోతారు
ఆరిపోయిన కుంపట్లవుతారు
పగళ్లుదేరిన పంటపొలాలవుతారు
కన్నీటిచుక్కల్లా రాలిపోతాయి పూలు
పక్కనే సాయుధమై పహారా కాస్తుంది నీడ
గొంతులోంచి మాట పెగలదు
పెదాలకంకుల నుంచి పొల్లుగింజలు
రెక్కపురుగుల్లా ఎగురుతాయి
అనుమానించబడ్డ ఆడకూతురులా
వెలేయబడుతుంది నిజం !

కోరలుకంటిన నెత్తురు తుడుచుకొనీ
ధర్మసూక్ష్మాలు‌ బోధిస్తాయి ,
మేకలమందల్ని ఏలుబడిజేస్తూ తోడేళ్లు
చేపల చెరువుకు
కాపలాదారులవుతాయి గూడ కొంగలు
గద్దెమీద ప్రవచనాలిస్తాయి పెద్దపులులు
చాంద్రాయణవ్రతం జేస్తాయి సింహాలు
కన్నీళ్లు కారుస్తూ కర్మసిద్ధాంతం ముందు
తలదించుతాయి లేళ్లు !

అబద్దం కాళ్లకింద పచ్చిగా నలిగిపోతుంది నిజం
అధర్మమే రాజ్యమేలుతుంది
అన్యాయమే తీర్పులిస్తుంది
స్వార్ధం పొగమంచులా కమ్ముకుంటుంది
యిదంతా జూస్తూ ..
కళ్లు మూసుకుంటాడు కొండమీద దేవుడు !!

*